کشت توت فرنگی به عنوان جایگزین خیار و ایجاد تنوع در تولیدات گلخانه ای

کشت توت فرنگی در منطقه جیرفت و کهنوج

توت فرنگی گیاهی علفی، چند ساله، با نام علمی Fragaria ananassa از خانواده روزاسه، با ارزش تغذیه ای بسیار بالا (ملکه میوه ها) در سالهای اخیر به عنوان یک میوه نوبر در منطقه جیرفت و کهنوج طرفداران زیادی به خود اختصاص داده است و تا کنون سطح زیر کشت و میزان تولید آن سیر صعودی داشته و نیز خواهد داشت.

طی ۳۰ سال اخیر تحقیقات بخش های خصوصی و دولتی از نظر سازش پذیری و عملکرد و میزان مقاومت آنها نسبت به آفات و امراض منجر به معرفی ارقام جدید و پر محصول شده است.

ارقامی که در حال حاضر در منطقه کشت می شود ارقام همیشه بار و روز خنثی هستند که در تمام طول فصل رشد قادر به تولید میوه هستند. مهمترین این ارقام عبارتند از کاماروسا، سلوا، پاجارو و پاروز می باشد که البته ارقام جدید تری در دست بررسی است و به زودی معرفی خواهند شد.

عملکرد کمی و کیفی میوه توت فرنگی به شدت تحت تاثیر دوره نوری، دما، دوره استراحت، آفات و بیماری ها، شرایط خاک و نوسانات رطوبت خاک و هواست. بنابراین ارقام توت فرنگی از لحاظ سازش پذیری با شرایط محیطی و منطقه ای بسیار متفاوت هستند. یک رقم توت فرنگی ممکن است در یک ناحیه رشد رضایت بخشی داشته باشد اما در جای دیگری که شرایط آب و هوایی متفاوتی دارد، خوب رشد نکند.

روش تکثیر توت فرنگی

توت فرنگی با استفاده از کاشت بذر (اصلاح ارقام و مهندسی ژنتیک)، کشت و بافت (حذف عوامل بیماریزا و تولید نشاء سالم)، تقسیم بوته و استفاده از استولون قابل به تکثیر است. روشی که در حال حاضر به صورت تجاری برای تکثیر توت فرنگی مورد استفاده قرار می گیرد، استفاده از تقسیم بوته و ساقه های رونده یا استولونهاست که در انتهای فصل رشد روی بوته ها ظاهر می شوند.

با ظاهر شدن دستکها، مسیر رشد شان را بین ردیف ها و روی پشته ها مشخص کرده و بعد از تماس با خاک و تولید ریشه کافی به طوری که بتواند به تنهایی استقرار پیدا کند از محل رشد بوته مادری جدا و درون گلدان های مناسب زه کش دار کشت می شوند و بعد از رشد کافی برای کشت در فصل تولید بعد مورد استفاده قرار می گیرند.

از دیگر نکات مزرعه ازدیادی در انتهای فصل حذف سریع گل ها و میوه ها جهت تولید رانرهای قوی تر می باشد. آبیاری مرتب و رطوبت کافی در این مرحله از رشد موجب خواهد شد که از یک بوته مادری تعداد زیادی دستک با ریشه های زیاد و قوی به دست آید.

نکته قابل توجه در تکثیر توت فرنگی و انتخاب نشاء این است که مزرعه ازدیادی را باید از نظر آلودگی به بیماری ها مخصوصا بیماری های ویروسی که یکی از خطرناک ترین بیماری های توت فرنگی بوده و با روش های شیمیایی قابل مبارزه نمی باشد، به دقت کنترل کرده و در صورت مشاهده بوته های آلوده بلافاصله آنها را حذف کرد. بعلاوه برای پیش گیری از انتشار بیماری های ویروسی مبارزه با ناقلین آنها مخصوصا شته ها ضرورت دارد.

تهیه زمین کشت توت فرنگی

توت فرنگی گیاهی بسیار حساس و در طول دوره رشد برای تولید محصول کافی احتیاج به زمینی مناسب و مواد غذایی کافی دارد. برای آماده کردن بستر کاشت بایستی هر سه تا چهار سال یک مرتبه ۵-۴ ماه قبل از کشت مقدار ۴۰ – ۳۰ تن کود دامی پوسیده در هر هکتار همراه با کودهای پتاسی و فسفره (بر اساس نتایج آزمون خاک) پخش و سپس با شخم عمیق آن را با خاک ضد عفونی شده با عمل آفتاب دهی تابستانه مخلوط کرد. بقیه عناصر از طریق سیستم آب رسانی بسته به نیاز گیاه در اختیار آن قرار می گیرد.

کشت توت فرنگی :

کشت توت فرنگی در گلخانه های منطقه از نیمه دوم مهر تا نیمه اول آبان ماه به صورت نواری یا جوی و پشته ای کشت می شود. در شروع فصل رشد پشته های کشت به عرض ۸۰ سانتی متر و فواصل ۱۰۰ – ۸۰ سانتی متر آماده می شوند. بوته ها روی پشته ها به فواصل ۵۰ – ۶۰ سانتی متر در دو ردیف به فواصل ۸۰ سانتی متر از هم و۲۰ سانتی متر از لبه پشته ها به صورت زیگزاگ کشت می شوند.

داشت توت فرنگی :

پس از کاشت و استقرار کامل بوته روی پشته، مالچ های پلی اتیلنی مشکی روی پشته ها کشیده و از محل هر بوته شکاف کوچکی ایجاد کرده و بوته را بیرون آورده و اطراف آن را با خاک می پوشانند. استفاده از این مالچ ها برای افزایش عملکردهای کمی و کیفی محصول، جلوگیری از رشد علف های هرز، حفظ رطوبت، تمیز نگه داشتن میوه ها و زودرسی محصول است. آبیاری توت فرنگی به روش سیستم آبیاری قطره ای با استفاده از یک نوار تیپ در وسط ردیف های کشت روی پشته ها انجام می شود.

آفات و بیماری ها توت فرنگی :

بوته و میوه توت فرنگی مورد حمله بسیاری از بیماری ها و آفات قرار می گیرد. حساسیت ارقام و واریته های مختلف توت فرنگی به بیماری ها یکسان نبوده و با توجه به شرایط محیطی و رشد و نمو گیاه متفاوت خواهد بود.

بیماری پوسیدگی خاکستری میوه ناشی از جمله قارچ Botrytis cinerea پوسیدگی نرم میوه ناشی از قارچ های Fusarium ,Phytophthora ,pythium ,rhizoctonia و بیماری های ویروسی و آفاتی چون شته ها (ناقلان بیماری های ویروسی) کنه های تار انکبوتی به عنوان مهمترین بیماری ها و آفات توت فرنگی در گلخانه های منطقه مطرح هستند که پیشگیری و کنترل آنها بر چهار اصل اساسی؛ استفاده از ارقام دارای مقاومت ژنتیکی به آفات و بیماری، استفاده از نشاءهای عاری از عوامل بیماریزا برای کشت، کنترل زراعی و شیمیایی عوامل بیماریزا و ناقل ها و اقدامات بهداشتی متمرکز است.

مدیریت تلفیقی آفات راهی برای حل مسئله مقاومت آفات و اتخاذ عملیات مدیریتی که اثرهای زیست محیطی را به حداقل برساند، می باشد. مدیریت تلفیقی آفات عبارت است از راهبردهای مدیریت چند گانه که مقاومت میزبان، عملیات زراعی، عوامل کنترل بیولوژیکی، آفتکش ها و بهداشت زراعی را با هم ترکیب می کند تا آفات را به طور موثر و اقتصادی تحت کنترل درآورد. یک نظام مدیریت تلفیقی آفات وقتی کارآیی دارد که خسارت آفت، به وسیله راه های اقتصادی و با وارد آمدن حداقل خسارت به محیط زیست، زیر سطح زیان اقتصادی نگه داشته شود.

برداشت توت فرنگی

بسته به شرایط اقلیمی، جنس خاک و خصوصیات رقم مورد کاشت متفاوت خواهد بود. قسمت خوراکی میوه توت فرنگی نهنج رشد یافته گل است که بر روی آن تعداد زیادی تخمدان حاوی بذر وجود دارد. رشد میوه بستگی زیادی به وجود این بذور بر سطح نهنج دارد و برای این منظور انجام عمل گرد افشانی به وسیله زنبور ضروری می باشد که با کار گذاشتن کندوی زنبور عسل در گلخانه امکان پذیر خواهد بود.

میوه توت فرنگی با تغییر رنگ به مرور به مرحله رسیدن نزدیک می شود که در این مرحله اسیدیته میوه کاهش یافته و میزان قند آن افزایش می یابد و میوه عطر و طعم مخصوص به خود را به دست می آورد در روزهای گرم و خشک میوه های نارس در مدت زمان خیلی کوتاهی کاملا به رنگ قرمز درآمده و مراحل رسیدگی را با سرعت طی می کنند که نیاز به برداشت روزانه خواهد بود. عملکرد متوسط تولید در منطقه ۲۷ تن در هکتار است که البته بسته به اعمال مدیریت صحیح گلخانه دار بیشتر یا کمتر از این نیز خواهد بود.

تخصصی ترین و جامع ترین مجموعه آموزش گلخانه داری

مجموعه آموزش گلخانه داری شامل کتاب ها ، نشریات ، ویدیوهای آموزشی و اپلیکیشن اندروید در زمینه احداث گلخانه ، تجهیزات گلخانه ، آماده سازی بستر کشت ، مبحث مربوط به سرمایش و گرمایش گلخانه و بسیاری مطالب مهم و مفید دیگر در این زمینه می باشد. بسته ای نایاب از اطلاعات بروز و کاربردی برای گلخانه داران ، دانشجویان رشته کشاورزی و کلیه علاقه مندان

این پکیج به صورت فایل های قابل دانلود عرضه می شود.

اطلاعات بیشتر…

بسته بندی توت فرنگی

با توجه به این که توت فرنگی قدرت تحمل فشار را ندارد، بنابراین نباید میوه ها بیش از حد روی هم چیده شوند. استفاده از جعبه های پلاستیکی یا مقوایی که فقط تا دو لایه گنجایش داشته باشد و در حدود ۱۰۰ تا ۲۰۰ گرم توت فرنگی در آن جای داده شود و با درپوش یا نایلکس پوشیده شود مناسب خواهد بود. هر ۵ یا ۶ جعبه کوچک را در جعبه ای بزرگتر قرار می دهند، با این عمل عرضه مقادیر زیادتری از میوه بدون لهیدگی به بازار امکان پذیر است.

نگهداری میوه از برداشت تا عرضه به بازار

میوه های توت فرنگی برداشت شده تحت تاثیر درجه حرارت های بالا مخصوصا ۲۰ درجه سانتی گراد و حمله برخی قارچ ها، فاسد می شوند. بنابراین تولید کننده توت فرنگی باید سعی کند محصول برداشت شده را خیلی سریع به بازار عرضه نماید و در فاصله برداشت تا عرضه، میوه را از تاثیر درجه حرارت های بالا حفظ کند.

با استفاده از کامیون های یخچال دار میوه بدون از دست دادن ارزش کیفی خود می تواند ۲-۳ روز نگهداری شود. میزان رطوبت در سردخانه تا ۹۰٪ برای نگهداری میوه ها ضروری است. همچنین در موقع حمل باید دقت شود که روی میوه ها پوشیده بوده و در جریان هوا قرار نگیرند.

منبع: سیب گل خوشکام، پژوهشگر مرکز تحقیقات کشاورزی شهید مقبلی جیرفت و کهنوج

نوشته قبلی

پرورش نشای مناسب کشت مکانیزه برنج بدون نیاز به جعبه نشا

نوشته بعدی

چگونه نشا گوجه فرنگی سالم تولید کنیم؟