مزرعه نو | مرجع آموزشی کشاورزی ، دام و طیور ، آبزی پروری و منابع طبیعی و…
از دیر باز خانوارهای روستایی با پرورش تعدادی مرغ و خروس و صرف کمترین هزینه، گوشت و تخم مرغ مورد نیاز خود را تامین و مازاد آن را به فروش می رساندند که علاوه بر اشتغال زایی و کسب درآمد از نظر تولید محصول سالم و استفاده از ضایعات کشاورزی و پسماند های خانگی اهمیت ویژه ای داشته است. بدین ترتیب با حفظ و توسعه پرورش مرغ بومی در خانه های روستایی می توان ضمن اشتغال زایی و ایجاد بازاریابی مناسب از انقراض نسل طیور بومی جلوگیری و ذخایر ژنتیکی مرغ بومی استان را حفظ نمود.
دلایل اقتصادی بودن پرورش مرغ بومی
مرغ بومی به شرایط روستا عادت کرده و در سال های متمادی نسبت به بیماری ها و شرایط غیر کنترل شده مقاومت نسبی پیدا کرده و در ضمن از نظر مواد تغذیه ای قانع بوده به طوری که به راحتی می توان ضایعات کشاورزی، پسچر غلات و پسماند غذاهای مصرفی خانواده را در جیره غذایی مرغ ها قرار داد. لذا پرورش مرغ بومی در سطح نه چندان وسیع بسیار اقتصادی و به صرفه است زیرا احتیاج به جایگاه ویژه و خوراک طیور گران قیمت ندارد.
پرورش مرغ بومی از روش های زیر میسر می باشد:
- تهیه جوجه یک روزه از مراکز تکثیر.
- تهیه نیمچه های دو ماهه از مراکز تکثیر.
حمل و نقل جوجه یا نیمچه :
- جوجه ها یا نیمچه ها از مراکز مورد تایید جهاد کشاورزی تهیه شود.
- در فصل گرم جوجه ها باید در ساعات خنک روز حمل شوند به نحوی که صبح زود در محل پرورش قرار داده شوند.
- در فصل سرد هنگام ظهر که هوا گرم است باید جوجه ها را منتقل کرد.
- برای انتقال از وسیله نقلیه سرپوشیده استفاده گردد تا جوجه ها دچار سرما خوردگی یا گرمازدگی نشوند.
- حمل و نقل باید بدون اتلاف وقت و در کمترین زمان ممکن انجام شود.
- فضای کارتن حمل جوجه ها و قفس حمل نیمچه ها باید به اندازه کافی باشد تا از تلفات جلوگیری شود.
ساختمان جایگاه پرورش مرغ بومی :
- جایگاه پرورش باید مسقف و محصور باشد تا از ورود حیوانات وحشی و تغذیه غذا و آب آلوده جلوگیری و از گسترش بیماری ها پیشگیری شود.
- بهتر است دمای سالن و سیستم روشنایی قابل کنترل باشد. جایگاه مرغ از مصالح موجود ارزان قیمت و مطابق با شرایط آب و هوایی منطقه ساخته شود.
- کف زمین جایگاه از زمین های اطراف بلند تر بوده و آبگیر نباشد.
- کف و دیوارهای لانه تا یک متر سیمانی باشد.
- کف لانه باید قابل شست و شو، ضدعفونی و شعله زدن باشد. از پوشال یا تراشه چوب جهت بستر استفاده شود و قبلا از خشک بودن کف مطمئن باشیم.
- قطر ضخامت بستر ۵-۱۵ سانتی متر در نظر گرفته شود و در زمستان بیشتر باشد.
- مساحت فضای باز حدودآ ۲ برابر مساحت لانه باشد.
دستورالعمل نگهداری مرغ بومی :
تعداد جوجه ها یا نیمچه ها متناسب با اندازه سالن باشد زیرا تراکم بالا باعث خود خوری و تلفات خواهد شد.
- برای هر ۱۰ قطعه جوجه یک روزه و برای هر ۵ قطعه نیمچه یک متر مربع فضا لازم است.
- قبل از ورود جوجه ها آبخوری و دانخوری به تعداد لازم در سالن چیده شود.
- برای هر۵۰ قطعه جوجه یک روزه یک آبخوری کله قندی در نظر گرفته شود.
- برای هر ۱۰۰ قطعه جوجه یک دانخوری مسطح در نظر گرفته شود.
- طرز چیدن آبخوری و دانخوری یک در میان باشد.
- دمای سالن جوجه ها در هفته اول ۳۲ درجه سانتیگراد باشد.
- رطوبت سالن جوجه ۷۰% باشد تا مانع از دست رفتن آب بدن آن ها شود.
- ابتدا آب و بعد غذا داده شود.
- آب مصرفی جوجه ها باید بهداشتی و اولین آب مصرفی آن ها دارای ۵% شکر ( یک لیتر آب و ۵۰ گرم شکر ) بعد از چند روز ویتامین ها و الکترولیت ها اضافه شود.
- غذای جوجه ها به صورت آردی باشد.
- در هفته اول از آرد گندم استفاده نشود زیرا آرد گندم باعث چسبندگی مقعد در جوجه ها می گردد.
- در هفته اول از آرد ذرت استفاد شود.
- برای تامین کلسیم طیور از پودر استخوان یا پودر صدف یا خزه های سنگ آهک استفاده گردد. عدم تامین کلسیم باعث نرمی استخوان و بیماری های فلجی جوجه ها می گردد.
- در روستا جهت تغذیه نیمچه از ضایعات کشاورزی و پسماندهای غذایی و پسچر علوفه و سبزیجات استفاده گردد.
بهداشت و مراقبت های روزانه :
- طیور باید در برابر بیماری هایی مثل نیوکاسل، آنفولانزا و آبله واکسینه گردند.
- برای دریافت برنامه واکسیناسیون به دامپزشکی مراجعه گردد.
- ورودی سالن ها مجهز به حوضچه های ضدعفونی و چکمه باشند.
- ورود کارکنان به سالن آرام باشد تا باعث استرس طیور نشود.
- جوجه های مریض مثل جوجه های بند نافی، فلج، ضعیف و عدم رشدی و نوک کج از لانه خارج گردد.
- هر هفته یک بار آبخوری ها را شست و شو دهید.
- اگر قسمتی از بستر خیس شد فوراً آن قسمت را بیرون برده و به جای آن بستر خشک قرار دهید.
- خارج کردن تلفات و سوزاندن آن ها.
