با پرورش ماهی خاویار آشنا شوید

در سال های اخیر پرورش ماهی خاویار برای تولید گوشت و استحصال خاویار در اکثر استان های غیر ساحلی در حال گسترش بوده و با استقبال بالایی از طرف بخش خصوصی مواجه گردیده

دریای خزر تنها پهنه آبی در دنیاست که پنج گونه با ارزش ماهی خاویار شامل فیل ماهی ، اوزون برون ، قره برون ، چالباش و شیپ به صورت طبیعی در این دریا زیست می کنند. دلیل اهمیت این گونه ها، بالا بودن ارزش اقتصادی به دلیل استحصال خاویار از آنها بوده که به طلای سیاه در دنیا مشهور شده است.

بررسی های صورت گرفته حاکی از آن است که گونه های مختلف ماهی خاویار را می توان در استان های غیر ساحلی و با استفاده از منابع آبی شیرین و لب شور همچون چاه های کشاورزی، چشمه ها، قنوات و… پرورش داد. بطوریکه در سال های اخیر پرورش ماهی خاویار برای تولید گوشت و استحصال خاویار در اکثر استان های غیر ساحلی در حال گسترش بوده و با استقبال بالایی از طرف بخش خصوصی مواجه گردیده و در حال حاضر چندین مزرعه در قالب مزارع الگوئی به انجام این فعالیت مشغول هستند و حتی برخی موفق به استحصال خاویار از ماهیان پرورشی خود شده اند.

دلیل این استقبال را می توان در عواملی از جمله ارزش اقتصادی بالای گوشت ماهیان خاویاری و خاویار استحصالی از آنها به دلیل بازار پسندی بالا و ارز آوری محصول برای کشور جستجو نمود.

نیازهای زیستی ماهی خاویار

اصولا برای اینکه بخواهیم تکثیر و پرورش هر گونه ای از ماهیان را در استخرهای پرورشی انجام دهیم این کار مستلزم این است که شرایط زیستی لازم را از نظر فضای پرورش، تراکم و تغذیه مشابه شرایط زیستی در محیط طبیعی زندگی آنها در محیط کنترل شده نیز فراهم کنیم.

هر چه این شرایط زیستی نزدیکی بیشتری به شرایط محیط زیست طبیعی ماهیان داشته باشد به همان نسبت، فعالیت انجام شده اقتصادی تر خواهد بود و می توانیم تعداد و بیومس بیشتری از ماهیان را در یک فضای ثابت و با میزان رشد و بازماندگی بالاتر نگهداری و پرورش دهیم.

از میان فاکتورهای موثر در پرورش تاسماهیان به دو عامل درجه حرارت و شوری آب که اهمیت بیشتری در مقایسه با سایر پارامترها دارند اشاره می کنیم :

۱) درجه حرارت : هر کدام از گونه های ماهی خاویار از نظر درجه حرارت مناسب برای رشد و بازماندگی تا حدودی باهم تفاوت دارند اما در کل می توان گفت منابع آبی که دمای آب آنها در محدوده ۲۴-۱۸ درجه سانتیگراد قرار دارد برای پرورش این گونه ها مناسب تر می باشند.

۲) شوری آب : با توجه به اینکه متوسط شوری آب دریای خزر حدود ۱۸ گرم در لیتر و جزو آبهای لب شور طبقه بندی می شود با این وجود، بیشتر گونه های ماهیان خاویاری از مرحله انگشت قدی به بعد را می توان به راحتی در آبهای شیرین نیز پرورش داد. مهمترین نکته در این خصوص سازگار نمودن بچه ماهیان در زمان رهاسازی به منبع آبی جدید از نقطه نظر شوری و دمای آب می باشد.

گونه های قابل پرورش ماهی خاویار :

گونه های بومی شامل: فیل ماهی ، اوزون برون ، چالیاش و قره برون و برخی گونه های هیبرید و دورگه از جمله بستر ، استرالیاد ، تاسماهی سیبری هستند که برخی از آنها در مزارع کشور نیز پرورش داده می شوند.

به طور کلی گونه هایی از این ماهیان که سریع الرشد بوده، دارای بازماندگی بالاتر و اقتصادی تر باشند برای پرورش مناسب هستند که از این نظر گونه های فیل ماهی و ازون برون نسبت به سایر گونه دارای مزیت پرورشی هستند.

در این رابطه پکیج آموزشی ماهیان خاویاری کامل ترین و بروزترین مرجع یادگیری پرورش ماهی خاویار را از دست ندهید.

فضای پرورش ماهی خاویار :

پرورش ماهی خاویار در استخرهای با اشکال مختلف از جمله دایره ای، هشت ضلعی، مربع و مستطیل قابلیت انجام می شود. هر نوع استخری که از قبل به منظور ذخیره آب کشاورزی احداث شده و دارای اشکال مختلف ذکر شده بوده و از جنس سیمانی و یا ژئوممبران باشد با اعمال اندکی تغییرات از قبیل تقسیم استخر در صورت بزرگ بودن سطح و حجم به استخرهای کوچکتر با نصب توری های مخصوص و نصب توری در خروجی ماهیان برای فرار آنها ، نصب برج هواده برای خروج گازهای مضر (در صورتی که منبع آبی چاه باشد.) نصب دستگاه های هوادهی و طبق نظر کارشناسان شیلات، امکان پرورش این ماهیان را خواهند داشت.

مهمترین نکته در این زمینه رعایت تراکم نگهداری مناسب در طول دوره پرورش ماهی خاویار بوده که این تراکم برای گونه های مختلف و در سنین مختلف، متفاوت است. بطوری که برای بچه ماهیان در مراحل اولیه رشد آنها ۳-۱ کیلوگرم در متر مربع، برای ماهیان جوان یک تا دو ساله، ۱۵-۵ کیلوگرم در متر مربع و برای ماهیان بالغ سه سال به بالا و مولدین ۳۵- ۱۰ کیلو گرم در متر مربع مناسب می باشد.

نیازهای تغذیه ای ماهی خاویار :

گونه های تاسماهیان ایران را می توان به تغذیه با غذاهای پلت در استخرهای پرورشی عادت داد. بطوریکه به راحتی از غذاهای کنسانتره ساخته شده برای این گونه ها و حتی غذای تولید شده برای ماهی قزل آلای پرورشی به راحتی تغذیه می کنند. شکل حفره دهانی این ماهیان به گونه ای است که با کمک اندام بویایی قوی که دارند به راحتی پلت های غذایی را از کف استخر گرفته و تغذیه می کنند.

میزان غذای مورد نیاز این ماهیان از ۳۰-۴۰ درصد وزن بدن در شبانه روز در بچه ماهیان تا ۳-۲ درصد وزن بدن در شبانه روز در ماهیان بالغ متغیر می باشد. میزان غذادهی روزانه براساس درصد وزن بدن وابسته به دمای آب و وزن ماهیان می باشد؛ هر چه دمای آب به دمای مناسب رشد ماهیان نزدیکتر باشد میزان غذادهی روزانه ماهیان نیز بیشتر می شود. این درصدهای غذادهی معمولا توسط کارخانه های تولید کننده غذا روی کیسه های غذا درج می شوند.

برخی از اقدامات مهم در طول دوره پرورش :

• رعایت تعداد رهاسازی مناسب ماهی بر اساس ظرفیت واقعی استخر مطابق با دستورالعمل های موجود.
• ثبت و ضبط اطلاعات روزانه از جمله دمای آب، تعداد تلفات، میزان رشد ماهیان، میزان غذادهی در دفاتر مخصوص.
• تمیز نگهداشتن استخر از طریق شستشوی مستمر با تهیه جاروهای مخصوص و خارج نمودن فضولات و باقیمانده غذای مصرف نشده از آب.

دامنه مناسب برخی پارامترها در پرورش ماهی خاویار

نحوه پیگیری متقاضیان پرورش ماهیان خاویاری

مدیریت شیلات و امور آبزیان سازمان جهاد کشاورزی آماده راهنمایی و هدایت علاقمندان اجرای طرح می باشد. همچنین متقاضیان دارای امکانات آب (چاه دارای پروانه بهره برداری مجاز) و استخر می توانند به مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان با نمایندگی سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طیعی استان در مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان متبوعه مراجعه و در خواست خود را ارائه دهند.

منبع: جهاد کشاورزی استان تهران

نوشته قبلی

درباره آرتمیا این آبزی ارزشمند چه می دانید؟

نوشته بعدی

راهنمای نگهداری تراکتور در فصل بیکاری