معرفی و دستورالعمل کشت برنج کیان

رقم برنج کیان از موتاسیون القایی رقم طارم محلی در طی اجرای چند پروژه مشترک با پژوهشکده کشاورزی هسته ای به دست آمده است. رقم کیان علاوه بر دارا بودن خصوصیات مطلوب ارقام محلی (میزان آمیلوز ۲۱، درجه حرارت ژلاتینی شدن متوسط، عطر خوب، درصد تبدیل ۶۲ درصد و کیفیت پخت مشابه ارقام محلی) متحمل به تنش خشکی بوده و دارای ارتفاع کوتاه تر و عملکرد بالاتر در شرایط تنش خشکی و نرمال نیز هست.

از خصوصیات دیگر این رقم می توان به زودرسی و کیفیت پخت مطلوب آن نیز اشاره نمود. براساس نتایج آزمون به زراعی، کاربرد ۹۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار با فاصله کاشت ۲۰*۲۰ سانتی متر را می توان برای این رقم توصیه نمود. ارتفاع بوته رقم کیان ۲۲-۱۲ سانتی متر کمتر از رقم هاشمی است. متوسط تعداد خوشه در بوته در رقم کیان بین ۳۲-۲۵ عدد (در شرایط نرمال) و در رقم هاشمی بین ۲۸-۱۸ عدد است. طول دوره رشد از زمان بذرپاشی تا مرحله رسیدن کامل در رقم کیان بین ۱۰۹-۹۹ روز و در رقم هاشمی بین ۱۱۴-۱۱۲ روز می باشد.

از نظر خصوصیات فیزیک و شیمیایی کیفیت پخت رقم کیان نیز مشابه رقم محلی هاشمی است. در نتیجه این رقم به دلیل عملکرد، تعداد خوشه و تعداد دانه در خوشه بیشتر، ارتفاع بوته کوتاه تر و زودرس تر بودن نسبت به رقم هاشمی برتری دارد. با توالی یابی ژنوم رقم کیان و والد آن مشخص شد که در مجموع، حدود ۶۰۰-۷۰۰ ژن در رقم کیان بر اثر پرتوتابی گاما دستخوش تغییرات ژنتیکی شدند.

رقم کیان دارای عملکرد دانه بیشتری بوده (۲-۱/۵ تن در هکتار بیشتر از رقم هاشمی) و به دلیل شباهت زیاد آن با ارقام محلی از نظر مورفولوژی، کیفیت ظاهری دانه و پخت و خوراک مورد توجه کشاورز و مصرف کننده خواهد بود. رقم کیان زودرس، متحمل به تنش خشکی، و دارای ارتفاع بوته کوتاه تر نسبت به ارقام محلی بوده و با توجه به بحث کم آبی و احتمال وقوع تنش های خشکی بویژه در انتهای فصل رشد، این رقم می تواند باعث پایداری تولید در مناطق دارای تنش خشکی شود.

با توجه به اینکه این رقم متحمل به تنش خشکی است، در شرایطی که آب کمتری در انتهای فصل در دسترس باشد می توان دو تا سه مرحله آب کمتری به این رقم داد که این باعث صرفه جویی آب به میزان ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ متر مکعب در هکتار می شود. رقم کیان با دارا بودن سازگاری بالا، قابلیت کشت در کلیه شالیزارهای کشور را دارد و با توجه به اینکه این رقم در مراحل انتهای فصل رشد به تنش خشکی متحمل است در مناطقی که با تنش خشکی در انتهای فصل مواجه هستند قابل توصیه است.

تهیه ی زمین اصلی برای کشت برنج کیان

به منظور آماده سازی زمین اصلی برای کشت رقم کیان، بهتر است شخم اول در پاییز پس از برداشت محصول اصلی و با مناسب شدن رطوبت خاک، انجام شود. از فواید شخم پاییزه، زیر خاک بردن ساقه های باقیمانده و علف های هرز از سال قبل و پوسیده شدن آنها و در نتیجه بهبود ساختمان و نفوذپذیری خاک، از بین رفتن لاروهای باقیمانده آفات به ویژه ساقه خوار نواری برنج و بذر علف های هرز می باشد.

شخم دوم اوایل بهار، در شرایطی که زمین از چند روز قبل غرقاب شده باشد، به منظور آماده سازی اولیه زمین، عمود بر شخم اول انجام شود. شخم سوم یا همان شخم نهایی است که حداقل سه تا پنج روز قبل از نشاء به منظور آماده سازی زمین انجام می شود. شخم سوم به منظور تسطیح بهتر زمین، معمولا با ماله انجام می شود.

تهیه خزانه برنج کیان

تهیه خزانه به روش سنتی (جوی و پشته)

تهیه ی بذر

بهتر است از بذرهایی با خلوص بالای ۹۹ درصد و قوه نامیه بالا استفاده شود. برای تهیه بذرهای مورد استفاده، از بذور گواهی شده توسط مراکز رسمی مانند مراکز خدمات کشاورزی و تعاونی های روستایی استفاده شود. در صورت استفاده از بذر خود مصرفی، بهتر است کشاورزان بذرها را از بوته هایی با رشد مناسب که دارای خوشه های یکنواخت، سالم و عاری از بیماری و بذر علف های هرز هستند، استفاده کنند. بذرها با خرمنکوب های کوچک تیلری که صدمات مکانیکی وارده در این روش به بذرها کمتر می باشد، خرمنکوبی شوند.

سبک و سنگین کردن بذرها

جهت حذف بذرهای ضعیف، پوک، نیمه پر، شکسته و آلوده لازم است قبل از ضدعفونی بذرها، ابتدا از محلول نمک ۱۵ درصد، استفاده شود. برای تهیه محلول نمک ۱۵ درصد، ۱/۵ کیلوگرم نمک در ۱۰ لیتر آب حل شده به نحوی که یک تخم مرغ تازه در این محلول شناور بماند. بعد از ریختن بذرها در محلول نمک و چند بار بهم زدن، ابتدا بذرهای پوک و سبک و نیمه پر که در سطح آب شناور هستند دور ریخته و سپس برای جدا شدن نمک از بذر، شستشوی بذرهای سالم و سنگین تر ته نشین شده، انجام شود.

ضدعفونی بذرها

به منظور پیشگیری از بیماری های بذرزاد مهم قارچی و جلوگیری از انتقال بیماری از بذر به زمین اصلی، لازم است که ضدعفونی بذرها با قارچ کش های مناسب و مورد تایید سازمان حفظ نباتات انجام شود. قبل از ضدعفونی، بذرها به مدت ۲۴ ساعت در آب تمیز خیسانده شوند (به ازای هر کیلوگرم بذر، حداقل ۱/۵ کیلوگرم آب در نظر گرفته شود)، سپس از محلول های قارچکش مانند تیوفانات متیل تیرام (همایکت) ۳ در هزار، کاربوکسین تیرام (ویتاواکس) ۲ در هزار، تریفلومیزول (تریفمین ۳/۳ در هزار و فلودیوکسونیل (سلست) ۲ در هزار یا ضدعفونی به روش بذرمال با قارچکش معدنی و مسی نوردو کس به میزان ۱۳۰ گرم برای ۱۰۰ کیلوگرم بذر استفاده شود.

ضدعفونی بذرها به روش بذرمال می بایستی بذرها فاقد آب اضافی بوده و همچنین به نحو مطلوب با بذر مخلوط شوند. برای آغشته شدن و پخش یکنواخت، می توان قارچ کش را در نمک پاش معمولی ریخت و روی بذرها به نحو مناسب طی چند مرحله پاشید. برای آغشتگی یکنواخت بذرها با قارچ کش نوردوکس، این مخلوط باید به میزان کافی بهم زده شود و سپس به گرمخانه منتقل شود.

جوانه دار کردن بذرها

به منظور تسریع در فرآیند سبز شدن و تهیه نشاء، بهتر است بذرهای خیسانده شده و ضدعفونی شده، جوانه دار شوند. برای این منظور لازم است بذرهای ضدعفونی شده داخل گونی های کنفی یا کیسه های بذر ریخته و در گرمخانه با دمای محیطی ۲۸ تا ۳۰ درجه سلسیوس نگهداری شوند. برای بهبود جوانه زنی و جلوگیری از خشک شدن بذرها و یکنواختی در جوانه دار شدن آنها، لازم هست روزی یک تا دو مرتبه با آب ولرم روی گونی ها آبپاشی شود و بذرها هم به آرامی به هم زده شوند. این عمل ضمن هوادهی، موجب جوانه زنی یکنواخت بذرها می شود.

تهیه زمین خزانه

محل خزانه بایستی در مکانی انتخاب شود که آبگیر نبوده و آفتابگیر باشد، زهکشی خوب داشته، سفره آب زیرزمینی بالا نباشد زیرا موجب سردی خاک و پوسیدگی شلتوک و بذر می شود. آلوده به اندام های علف های هرز نباشد. خاک سبک باشد و یا اصلاح خاک صورت گیرد. نزدیک منبع آب باشد. محل خزانه نبایستی در سایه انداز درخت باشد.

خزانه باید به صورت شمالی – جنوبی احداث شود تا هم حداکثر تابش نور خورشید را دریافت کند و هم از وزش بادهای غربی – شرقی مصون بماند، به منظور برخورداری از باران اوایل فصل بهار، بهتر است که در ابتدای سال به آماده سازی خزانه اقدام نمود. پشته های تهیه شده به ارتفاع ۵ تا ۱۰ سانتی متر به عرض ۱۵۰ سانتی متر و طول حدود ۱۰ متر ایجاد شود. سطح مورد نیاز خزانه جهت کشت یک هکتار زمین اصلی برابر با ۲۰۰ تا ۲۵۰ مترمربع می باشد.

کنترل علف های هرز خزانه

استفاده از بذر عاری از علف هرز گام نخست برای پیشگیری از خسارت علف های هرز در خزانه است. آماده سازی زود هنگام بستر خزانه سبب تحریک رشد بذر علفهای هرز شده و کنترل آنها قبل از بذرپاشی را میسر می نماید. تمام علف های هرز خزانه به استثنای سوروف به آسانی قابل تشخیص و حذف دستی هستند. سوروف فاقد گوشوارک و زبانک و برنج دارای گوشوارک و زبانک است. سوروف از نظر ارتفاع در هفته های نخست مشابه برنج و معمولا از هفته سوم به بعد ارتفاع آن بلندتر از برنج خواهد بود.

توصیه می شود با توجه به ارتفاع و گوشوارک و زبانک، سوروف را قبل از نشاکاری به صورت دستی حذف کنید. معمولا برنج نسبت به سوروف دارای رنگ سبز تیره تری است و رنگ سوروف سبز روشن است. علف کش های خزانه به دو دسته خاک مصرف و برگ مصرف تقسیم می شوند:

الف – علف کش های خاک مصرف در خزانه

این علف کش ها باید حداقل یک هفته قبل از بذر پاشی در خزانه به کار برده شوند. به علاوه قبل از بذر پاشی در خزانه، آبشویی سطح کرتها جهت اجتناب از اثرات سوء علف کش برروی شلتوک ضروری است. نکته بسیار مهم و کاربردی در خصوص علف کش های خاک مصرف خزانه این است که در پیش جوانه دار کردن شلتوک، می توانید از علف کش های خاک مصرف با رعایت فاصله بین زمان مصرف علف کش و زمان بذرپاشی استفاده کنید. چنانچه بذر خشک را بدون خیساندن و پیش جوانه دار کردن و به صورت مستقیم در خزانه بذرپاشی نمایید، در این صورت علف کش موجب خسارت به برنج شده و ممکن است بسیاری از بذرهای برنج با جذب علف کش از خاک، قادر به جوانه زنی نباشند.

بذرهای پیش جوانه دار شده به باقیمانده علف کش های خاک مصرف در خزانه متحمل هستند، در حالی که شلتوک برنج (بذر خشک) قبل از جوانه دار شدن به مقادیر اندک باقیمانده علف کش ها در خاک بسیار حساس است. علف کش تیوبنکارب (ساترن) مقدار ۵۵ میلی لیتر در هر ۱۰۰ متر مربع خزانه، علف کش بوتاکلر (ماجتی) مقدار۳۵ میلی لیتر در هر ۱۰۰ مترمربع خزانه و علف کش پرتیلاکلر (ریفیت) مقدار ۱۷ میلی لیتر در هر ۱۰۰ مترمربع خزانه، علف کش های خاک مصرف مناسب در خزانه می باشند.

ب- علف کش های برگ مصرف خزانه

این علف کش ها در مرحله ی حدود ۳-۲ برگی علف هرز و به صورت محلول و با استفاده از سمپاش برروی اندام های هوایی گیاهچه های برنج و علفهای هرز پاشیده می شوند. از جمله این علف کش ها، علف کش پروپانیل است که به میزان ۱۲۰-۱۰۰ میلی لیتر برای هر ۱۰۰ مترمربع خزانه روی اندام های هوایی گیاهچه ها سمپاشی می شود. علف کش دیگر بیس پایریباک سدیم (با نام های تجاری نومینی یا کلین وید) می باشد که ماده تجاری نومینی ۲/۵ میلی لیتر و کلین وید 1 میلی لیتر برای هر ۱۰۰ مترمربع خزانه توصیه می شود.

یک روز قبل از مصرف علف کش های برگ مصرف آب کرتها با زه کشی خارج شود و یک روز پس از سمپاشی مجددأ نسبت به غرقاب خزانه اقدام شود. پس از مصرف علف کش های خاک مصرف در خزانه بهتر است، دو تا چهار روز از ورود و خرج آب به خزانه اجتناب شود. سپس آب کرتها تخلیه و ماله کشی پشته ها جهت تهویه ی مناسب خاک و خروج گازهای سمی انجام شود و سپس اقدام به بذرپاشی نمود.

کوددهی خزانه

قبل از انجام کوددهی در خزانه لازم است که آزمون خاک از محل خزانه انجام شده و براساس اطلاعات دریافتی کودهای مورد نیاز مصرف شوند. اما به طور کلی توصیه می شود که به ازای هر متر مربع خزانه، مقدار ۱۵-۱۰ گرم از کودهای اوره، سوپر فسفات تریپل و کود سولفات پتاسیم پس از تهیه ی پشته ها و قبل از بذرپاشی مصرف می شود. در صورت رنگ پریدگی نشاها در طول دوره رشد در خزانه، مقدار ۵ گرم کود اوره به ازای هر متر مربع بستر خزانه به عنوان سرک استفاده می شود.

بذرپاشی در خزانه

میزان بذر مورد نیاز جهت کشت رقم کیان حدود ۴۵-۴۰ کیلوگرم برای یک هکتار بوده و تهیه ی بسترهایی با طول ۱۰ متر و عرض یک متر با جوی های ۳۰ سانتی متری بین بسترها و ضدعفونی بذرهای سالم با سموم قارچ کش رایج، بذرپاشی بذرهای جوانه دار شده در خزانه به صورت تنک توصیه می شود.

نحوه بذر پاشی در خزانه
شکل ۱- نحوه بذر پاشی در خزانه

پوشش دار کردن خزانه

بعد از بذر پاشی در خزانه، جهت جلوگیری از خسارت سرما و همچنین پرندگان، لازم است سطح خزانه تا مرحله ی رشدی مناسب و استقرار گیاهچه و نیز برطرف شدن سرما، از پوشش نایلونی شفاف استفاده شود. برای این منظور روی بستر خزانه، کمان های چوبی، فلزی یا فایبرگلاس به فاصله های تقریبأ ۵۰ سانتی متر از هم قرار داده و روی کمان ها را با نایلون می پوشانند.

مقدار نایلون مورد نیاز برای ۱۰۰ متر مربع خزانه، ۵۵ متر نایلون با عرض ۴ متر است. این نایلون به ازای هر دو بستر کنار هم، برش داده و روی کمان ها قرار می گیرند. بعد از سبز شدن گیاهچه ها و رسیدن به مرحله ی دو برگی و با گرم تر شدن هوا لازم است هوادهی خزانه در طی روز برای تنظیم دمای داخل و جلوگیری از افزایش بیش از حد دما از طریق کنار زدن تدریجی پوشش پلاستیکی و هوادهی اقدام شود.

از مرحله ی سه برگی و حداقل یک هفته قبل از نشاکاری لازم است تا پوشش نایلونی بعد از هوادهی تدریجی به طور کامل برداشته شود تا گیاهچه ها با هوای محیط سازگار شوند.

پوشش دار کردن خزانه
شکل ۲- پوشش دار کردن خزانه

تهیه خزانه به روش مکانیزه (نشای جعبه ای)

جعبه ی نشاء

جعبه نشاء دارای ابعاد ۵۸ سانتی متر طول، ۲۸ سانتی متر عرض و ۳ سانتی متر عمق می باشد که جنس آنها از پلاستیک است. تعداد جعبه برای هر هکتار ۲۲۰ تا ۲۳۰ جعبه نشاء خواهد بود.

مقدار خاک

میزان خاکی که برای هر جعبه در نظر گرفته می شود به طور متوسط و با در نظر گرفتن خاک با بافت سبک حدود ۲ تا ۳ کیلوگرم می باشد. بنابراین برای هر هکتار زمین زراعی، حدود ۴۰۰ تا ۷۰۰ کیلوگرم خاک نیاز می باشد.

تهیه ی خاک مناسب برای سینی های نشاء

خاک مناسب جهت پرورش نشاء در جعبه، از نوع لومی-رسی با میزان ماده آلی مطلوب است. بعد از جمع آوری خاک ابتداء باید به خوبی خشک شود. البته قبل از خشک شدن کامل، کلوخ های خاک باید شکسته شده و خرد شود و توسط دستگاه کراشر (خاک خرد کن)، سنگ و بقایای گیاهی و علف های هرز سال قبل توسط صفحات مشبک (الک) جداسازی شود. به خاطر اینکه وجود سنگ یکی از عوامل اصلی در شکستن انگشتی های ماشین نشاء کار می باشد. همچنین اسیدیته خاک باید بین ۵/۵ تا ۶/۵ باشد. به منظور کاهش یک واحد اسیدیته خاک می توان ۱۰۰ کیلوگرم خاک بستر را با ۱۰۰ گرم گل گوگرد مخلوط کرد.

مقدار کود

بهترین روش برای تعیین میزان کود مناسب در جعبه ها، آزمون خاک می باشد. با این وجود مقدار استاندارد کود در هر جعبه برای سه عنصر نیتروژن، فسفر و پتاس حدود ۲ گرم برای هر عنصر در نظر گرفته می شود.

تهیه و آماده سازی بذر

روش سبک و سنگین کردن، ضدعفونی و آماده سازی بذر در جعبه ی نشاء مشابه روش جوی و پشته ای می باشد. بذرها به دو روش خشک و جوانه دار شده (مشابه روش قبلی) کشت می شوند.

مقدار بذر در هر سینی

بسته به رقم (اصلاح شده یا محلی) و وزن هزار دانه حدود ۱۲۰ تا ۱۴۰ گرم بذر جوانه دار شده در هر سینی، لازم می باشد.

سبز نمودن بذر در جعبه

در روش مکانیزه ی تهیه نشاء، پس از این که بذرهای جوانه دار شده براساس مقدار استاندارد در جعبه ها بذر پاشی شدند، جهت رشد یکنواخت ریشه چه و ساقه چه، به مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت به تاریکخانه با دمای ۳۰ تا ۳۲ درجه سلسیوس منتقل می شوند. سپس جعبه ها به مدت سه تا چهار روز به گلخانه منتقل می شوند تا در شرایط کنترل شده دما، نور و آبیاری سبز شوند. پس از اینکه گیاهچه ها به مرحله ی دو تا سه برگی رسیدند به محل خزانه در زمین اصلی منتقل و بقیه ی مراحل مدیریت همانند روش خزانه ی جوی و پشته ای می باشد.

نشاکاری در زمین اصلی

پس از آماده سازی زمین اصلی، نشاها در مرحله ی سه تا چهار برگی یعنی ۲۱ تا ۲۵ روزه به زمین اصلی منتقل می شوند. هر چه نشاها جوان تر باشند مدت زمان لازم برای استقرار آنها در زمین اصلی کوتاه تر خواهد بود. در کشت مکانیزه توصیه می شود که نشاها جوان تر و ارتفاع کوتاه تری (سه برگی) داشته باشند. برای رقم کیان بهترین زمان بذرپاشی تاریخ ۱۵-۱۰ فروردین بوده و مناسب ترین زمان انتقال نشاء به زمین اصلی در سن ۲۵-۲۰ روزه است. بهترین تاریخ نشاکاری این رقم حداکثر ۱۰ اردیبهشت با فاصله نشاء کاری ۲۰x۲۰ سانتی متر و حتی کمتر است.

انتقال نشاء از خزانه به زمین اصلی
شکل ۳- انتقال نشاء از خزانه به زمین اصلی

کوددهی در زمین اصلی

توصیه کودی اساسا باید براساس ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک باشد. با این حال به طور عام کاربرد ۹۰ کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار (معادل ۱۹۵ کیلوگرم اوره)، مقدار پتاسیم مورد نیاز برای این رقم ۱۰۰ کیلوگرم در هکتار (معادل ۲۰۰ کیلوگرم سولفات پتاسیم و یا کلرید پتاسیم) و میزان فسفر مورد نیاز ۱۰۰ کیلوگرم سوپرفسفات تریپل در هکتار می باشد. نصف کود ازته به اضافه کل کود فسفره و نصف کود پتاسه به عنوان کود پایه مصرف می شود. یک چهارم کود ازته و یک چهارم کود پتاسه باقیمانده در مرحله ی حداکثر پنجه زنی (۶۵-۶۰ روز بعد از بذر پاشی) به عنوان کود سرک و باقی مانده کود ازته و پتاسه به عنوان کود سرک دوم در زمان تشکیل خوشه در غلاف حدودا ۸۵-۸۰ روز بعد از بذرپاشی استفاده می شود.

مبارزه با علف های هرز در زمین اصلی

علف کش های بوتاکلر (۳/۵ لیتر در هکتار)، پرتیلاکلر (۱/۵ لیتر در هکتار)، تیوبنکارب (۵ لیتر در هکتار) برای کنترل سوروف و دیگر علف های هرز یکساله و برای کنترل جگن ها و پهن برگ های چندساله ی شالیزار، علف کش بن سولفورون متیل (۶۰ گرم در هکتار)، ۷-۳ روز پس از نشاکاری توصیه می شوند.

برخی شالیکاران بر خلاف توصیه های تحقیقاتی تمایل به مصرف علف کش ها قبل از نشاکاری دارند، که در این صورت نیز توصیه می شود علف کش ها حداقل ۴۸ ساعت قبل از نشاکاری مصرف شوند. مصرف علف کش قبل از نشاکاری نسبت به پس از نشاکاری، اگرچه ظاهرا کنترل خوب علف های هرز را به همراه خواهد داشت، اما می تواند تا ۲۰ درصد کاهش عملکرد شلتوک را موجب شود.

از مصرف علف کش ها همزمان با نشاکاری و یا ساعاتی قبل از نشاکاری اجتناب شود. همچنین قبل از استعمال علف کش، مزرعه بایستی غرقاب کامل به عمق حدود ۳ تا ۵ سانتی متر باشد و از ورود و خروج آب حداقل به مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت اجتناب شود.

مبارزه با بیماری های مهم برنج

رقم کیان به بیماری بلاست مقاوم نمی باشد، بنابراین تعامل با این رقم همانند ارقام محلی است. توصیه می شود جهت کنترل بیماری بلاست به خصوص بیماری بلاست گردن خوشه، از دستورالعمل های سیستم پیش آگاهی این بیماری، تبعیت شود. به عبارت دیگر در صورت تداوم بارندگی و هوای ابری به مدت چند روز در زمان ظهور ۳۰ تا ۴۰ درصد خوشه ها در مزرعه، بهتر است سم پاشی انجام شود.

برای سم پاشی از قارچ کش های تری سیکلازول (بیم) به میزان ۵۰۰ گرم در هکتار، کارپروپامید (وین) به میزان ۴۰۰ میلی لیتر در هکتار، تیوفانات متیل-تری سیکلازول (ویستا) به میزان ۶۰۰ گرم در هکتار و تری فلوکسی استروبین – تبوکونازول (ناتیوو) به میزان ۱۶۰ گرم در هکتار استفاده شود.

برای مبارزه با بیماری سوختگی غلاف برگ برنج، در صورت مشاهده آلودگی ۲۰ درصد از بوته های برنج، از قارچکش پروپیکونازول (تیلت) به میزان یک لیتر در هکتار به صورت محلول پاشی استفاده شود و در صورت لزوم سمپاشی ۱۵-۱۰ روز بعد تکرار شود. ضدعفونی بذر به عنوان بهترین و اقتصادی ترین روش برای کنترل بیماری پوسیدگی طوقه برنج در این رقم و سایر ارقام می باشد. برای مبارزه با بیماری لکه قهوه ای برنج، اجتناب از تنش خشکی و مدیریت صحیح تغذیه ای، توصیه می شود.

مبارزه با ساقه خوار نواری برنج

رقم کیان به آفات از جمله ساقه خوار و برگ خوار نیز مقاوم نیست و براساس توصیه های معمول، در صورت لزوم مبارزه انجام شود. برای کنترل و جلوگیری از خسارت ساقه خوار نواری برنج در این لاین، نصب تریکو کارت حاوی زنبور تریکوگراما در خزانه ها (یک عدد تریکو کارت به ازای ۱۰ مترمربع خزانه)، حذف پنجه های آلوده در زمین اصلی، اگر آلودگی جوانه مرکزی مرده در نسل اول بیش از ۲ درصد و یا آلودگی خوشه های سفید شده در نسل دوم بیش از یک درصد مشاهده شد، سم پاشی با حشره کش های دیازینون گرانول ۵ یا ۱۰ درصد (در نسل اول دیازینون ۱۰ درصد به مقدار ۱۵ کیلوگرم در هکتار و در نسل دوم دیازینون گرانول ۵ درصد به مقدار ۲۰ کیلوگرم در هکتار)، پادان گرانول ۴ درصد به مقدار ۳۰ کیلوگرم در هکتار و یا ریجنت ۰/۲ درصد (فیپرونیل) گرانول به مقدار ۲۰ کیلو گرم در هکتار قابل توصیه است.

مدیریت آبیاری برنج کیان

در آبیاری رقم کیان، آبیاری تناوبی (۷ روز به 7 روز) توصیه می شود. البته با توجه به اینکه این رقم به عنوان یک رقم متحمل به تنش خشکی اصلاح و معرفی شده است، توصیه می شود در مناطقی که دچار کمبود آب آبیاری بویژه در انتهای فصل رشد هستند از این رقم استفاده شود. در این مناطق قطع آبیاری ۲۰ تا ۳۰ روز قبل از برداشت توصیه می شود.

برداشت و خرمنکوبی

زمانی که ۹۰ درصد محصول مزرعه رسیده باشد می توان اقدام به برداشت نمود. معمولا ۲۰ تا ۳۰ روز قبل از برداشت به منظور خشک کردن سطح مزرعه آب آن را قطع نموده، این عمل استفاده از ماشین های برداشت را تسهیل می نماید. بعد از برداشت و خشکاندن شالی به مدت یک روز، می توان نسبت به جمع آوری شالی و خرمنکوبی آن اقدام کرد و میزان رطوبت بذر برای نگهداری در انبار ۱۴ درصد می باشد.

نمای کلی مزرعه رقم کیان
شکل 4 – نمای کلی مزرعه رقم کیان

نگارندگان: دکتر محمدطاهر حالجیان – دکتر علی اکبر عبادی – دکتر محمد مهدی باقری – دکتر فرزاد مجیدی – مهندس محمد محمدی – دکتر مریم خشکدامن – دکتر مهرزاد اله قلی پور – دکتر کبری تجددی طلب – دکتر لیلا خزایی – مهندس حسن شکری – دکتر ناصر دواتگر – دکتر محمدرضا جزایری – دکتر مهدی جلائیان