خرمالو با نام علمی (ikak solypsoiD) به خانواده eaecanebE تعلق دارد. خرمالو با نام انگلیسی nommisreP، از میوه های گرمسیری و نیمه گرمسیری بوده، گیاهی است دولپه ای و دارای گل های زرد متمایل به رنگ سفید می باشد. تولید و تکثیر میوه از دو طریق بکرزایی و گرده افشانی صورت می پذیرد. رقم فویو خرمالو به دلیل ویژگی های بارز نظیر درشتی و یکنواختی میوه، بازارپسندی و خاصیت خوب انبارداری در حال حاضر در حدود ۹۰٪ از باغات کشت می گردد.
خرمالو، این میوه خوش رنگ و خوش طعم، دارای خواص طبی فراوانی است. خرمالو سرشار از مواد مغذی مانند کلسیم، گوگرد، فسفر، منیزیم و آهن است. خرمالو سنگ کلیه را دفع و ناراحتی های گوارشی را برطرف می کند و برای بیماران قلبی عروقی و دیابتی توصیه می گردد. خرمالو در طول فصل رشد به دمای ۲۲-۱۶ درجه سانتی گراد نیاز دارد و هوای آفتابی برای رسیدن میوه لازم است مقاومت این گیاه نسبت به سرما طوری است که تا ۱۵- درجه سانتی گراد را تحمل می کند.
کاشت
خاکهای متوسط نظیر خاک لوم و شنی لومی مناسب پرورش خرمالو است و اگر خرمالو در خاک سنگین کشت گردد، اکثر میوه ها ریزش می کند. لذا زمین مورد کشت بایستی دارای زهکش خوبی باشد. زمینی که برای احداث باغ خرمالو انتخاب می شود باید در عمق حداقل یک متری کاملا خشک بوده، به عبارتی سطح ایستابی پایین تر از یک متر باشد. فواصل کاشت درخت با توجه به نوع رقم، پایه، نوع خاک و نحوه مدیریت کانوپی درختان مورد استفاده متفاوت است. بعنوان نمونه، ارقام پاکوتاه را می توان در فواصل 2.5*5 متر کشت نمود (۸۰۰ درخت در هر هکتار) و ارقام نیمه پاکوتاه (فویو) را در فواصل 3*5 متر (۶۶۰ درخت در هر هکتار) و ارقام پر شاخ و برگ (مانند رقم sseldeeS talF) را در فواصل 4.5*6 متری (۳۷۰ درخت در هکتار) احداث نمود.
تغذیه
تغذیه مناسب باغات خرمالو نه تنها باعث افزایش کمی تولید خواهد شد بلکه کیفیت محصول و خاصیت انبارداری آن را نیز، ارتقاء خواهد داد. بهترین روش برای تعیین نیاز کودی خرمالو نمونه برداری و تجزیه خاک و برگ است. کودهای فسفر و پتاس را یک مرحله در سال و در پاییز یا زمستان و کود ازته را نیز در سه مرحله، مرحله اول قبل از شکوفه ها، مرحله دوم پس از گلدهی و مرحله سوم هم طول فصل رویش به خاک اضافه می کنند.
آبیاری
باتوجه به رشد رویشی زیاد خرمالو، نیاز آبی آن بالا بوده و تنش آبی بخصوص در تابستان، اندازه میوه و میزان تولید آن را کاهش می دهد. از آنجائی که میزان بارندگی معمولا در تابستان کافی نمی باشد، لذا جهت تامین آب مورد نیاز باید نسبت به آبیاری باغات خرمالو اقدام نمود. آبیاری باغات خرمالو در ۲ سال اول پس از احداث باغ بخصوص در خاکهای کم عمق اهمیت زیادی دارد. آبیاری باید به مقدار کم و در فواصل زمانی کوتاه صورت گیرد تا شرایط ماندابی در پای درخت ایجاد نشده و برگها پژمرده نشوند. در هر صورت، مقدار آبیاری بستگی به کیفیت خاک محل کشت دارد و حتی الامکان باغداران باید سعی نمایند محل طوقه (یقه) درخت را خیس نگه دارند.
هرس
به منظور افزایش تولید محصول و همچنین ایجاد میوه های با کیفیت بالا، هرس درختان ضروری است. هرس خرمالو اختصاصی و مدوام نمی باشد، بلکه منحصر به یک هرس در آغاز جابجائی بمنظور تشکیل فرم بوده و در سال های بعد از فرم گرفتن درخت، به قطع شاخه های زائد و سرشاخه های سال قبل می پردازند، زیرا میوه ها در روی این نوع شاخه ها تشکیل می شود. بنابراین توصیه می شود در تشکیل و ازدیاد شاخه های جوان کوشش گردد. تشکیل فرم همانند دیگر درختان نیمه پا بلند و پا بلند پس از انتقال نهال به بستر اصلی از یک متری الی یکصد و بیست سانتی متری سرب رداری نموده و تعداد ۳ تا ۵ شاخه انتهائی را بعنوان شاخه های اصلی یا اسکلت تشکیل دهنده درخت حفظ می نمایند. شاخه هائی که در پائین بازوهای اصلی انتخاب شده اند همه ساله حذف می گردند.
آفات و بیماری ها
مگس سفید و تریپس ها می توانند به پوست میوه خرمالو صدمه زده و موجب بدرنگ شدن میوه خرمالو گردند.
حیوانات موذی مانند موش نیز می تواند به ریشه درخت خرمالو صدمه وارد آورند.
استفاده از مواد بیولوژیک، استفاده از سموم آفت کشهای کم خطر تحت نظر افراد متخصص و کارشناسان کلینیک های گیاه پزشکی توصیه می گردد.
برداشت محصول
درختان خرمالو معمولا از سه سالگی پس از کاشت در زمین اصلی میوه دهی را آغاز و در هفت تا ۱۰ سالگی به باردهی کامل می رسند.
میزان محصول خرمالو می تواند بطور متوسط به بیست و پنج تن در هکتار برسد. چیدن میوه از درخت هنگامی است که سفت، رسیده و همراه با کاسه گل است. توصیه می شود برداشت محصول به صورتی انجام گیرد که ضربه ای به میوه ها وارد نشده و میوه ها خراشیده و زخمی نشوند، چرا که میوه های آسیب دیده در انبار مستعد ابتلا به آلودگی های باکتریایی بوده و باعث ایجاد خسارت می گردد.