حفظ کاربری از اراضی زراعی و باغ ها

زمین و خاک بعنوان اساسی ترین عنصر حیات بشری، میراث مشترک بین همه نسل ها و ثروت ملی محسوب و موهبتی است الهی که به رسم امانت به انسان سپرده شده است.

خداوند متعال در قرآن کریم در آیات متعدد با تاکید بر نزول آب باران و رویش انواع گیاهان بر روی زمین برای معاش و کشاورزی، انسان را به شکر گذاری و پاس داشتن این نعمتها فرا می خواند. فلذا با توجه به ضرورت حفظ اراضی زراعی و باغ ها و حفظ ظرفیت های تولید در عرصه های کشاورزی و با توجه به گسترش شهرها و شهرک ها که موجب تعرض به اراضی زراعی و باغ ها شده است در تاریخ 1374/3/31 قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ ها به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و در تاریخ 1385/8/1 قانون گذار مبادرت به اصلاح آن نمود.

مفهوم تغییر کاربری

هرگونه اقدامی که مانع از بهره برداری و استمرار کشاورزی در اراضی زراعی و باغ ها می گردد، بنا به تشخیص سازمان جهاد کشاورزی تغییر کاربری محسوب می شود.

مانند:

  • برداشت یا افزایش شن و ماسه
  • ایجاد بنا و تاسیسات
  • دیوار کشی اراضی
  • خاک برداری و خاک ریزی
  • ایجاد سکونت های موقت
  • انباشتن زباله
  • نخاله های ساختمانی و ضایعات فلزی

هر گونه تغییر کاربری که بطور غیر مجاز و بدون اخذ مجوز از کمیسیون مربوطه صورت پذیرد جرم محسوب می شود و مرتکب تحت تعقیب کیفری قرار خواهد گرفت.

فواید حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ ها

  • تأمین نیازهای غذایی مردم
  • تأمین استقلال اقتصادی کشور
  • حفظ و ایجاد اشتغال
  • توسعه روستایی
  • جلوگیری از مهاجرت بی رویه به شهرها
  • جلوگیری از فرسایش خاک، وقوع سیل و …

حفظ کاربری از اراضی زراعی و باغ ها

آشنایی با قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ ها

باستناد ماده یک قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ ها و بمنظور تداوم بهره وری از اراضی زراعی و باغ ها از تاریخ تصویب قانون، تغییر کاربری اراضی زراعی و باغ ها در خارج از محدوده شهر ها و شهرک ها جز در موارد ضروری ممنوع می باشد. تشخیص موارد ضرورت تغییر کاربری به عهده کمیسیون تبصره یک ماده یک قانون مزبور می باشد.

اعضای کمیسیون ماده یک در هر استان مرکب از:

  1. رئیس سازمان جهاد کشاورزی
  2. مدیر امور اراضی
  3. رئیس سازمان مسکن و شهر سازی
  4. مدیر کل حفاظت از محیط زیست
  5. نماینده استاندار

قابل توجه دستگاه های اجرایی

به موجب تبصره ۳ ماده یک قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ ها ادارات ثبت اسناد املاک و دفاتر اسناد رسمی و سایر هیأت ها و مراجع مربوطه مکلفند در موارد تفکیک، افراز و تقسیم اراضی زراعی و باغ ها و تغییر کاربری آنها در خارج از محدوده شهر ها و شهرک ها از سازمان جهاد کشاورزی استعلام نموده و نظریه آن را اعمال نمایند.

به موجب ماده ۸ قانون، صدور هرگونه مجوز یا پروانه ساخت، تأمین و واگذاری خدمات و تأسیسات زیر بنایی مانند: آب، برق، گاز و تلفن از سوی دستگاه های ذیربط در اراضی زراعی و باغ ها (موضوع ماده ۱ قانون توسط استانداری ها و شهرداری ها و سایر مراجع ذیربط صرفا پس از تأیید کمیسیون تبصره ۱ ماده ۱ این قانون مبنی بر ضرورت تغییر کاربری، مجاز خواهد بود.

مرجع تشخیص اراضی زراعی و باغ ها

به موجب تبصره ۲ ماده ۱ قانون، مرجع تشخیص اراضی زراعی و باغ ها، وزارت جهاد کشاورزی است و مراجع قضایی و اداری، نظر سازمان جهاد کشاورزی ذیربط را در این زمینه استعلام می نمایند و مراجع اداری موظف به رعایت نظر سازمان مورد اشاره خواهند بود. نظر سازمان جهاد کشاورزی برای مراجع قضایی به منزله نظریه کارشناس رسمی دادگستری تلقی می شود.

به موجب مقررات ماده ۱۲ آئین نامه اجرائی قانون ، به منظور اجرای قانون و جلوگیری از هر گونه عملیات تغییر کاربری غیر مجاز در اراضی زراعی و باغ ها، مأموران جهاد کشاورزی مکلفند ضمن بازدید از اراضی زراعی و باغ ها در صورت مشاهده هرگونه جرم ضمن توقف عملیات با رعایت ماده (۱۰) قانون، نسبت به تنظیم صورت جلسه اقدام نمایند.

به موجب تبصره ۲ ماده ۱۲ آیین نامه اجرایی قانون، مدیریت های جهاد کشاورزی شهرستان ها مکلفند با توجه به صورتجلسه تنظیمی در اسرع وقت نسبت به طرح دعوی علیه مجرم یا مجرمین به مراجع قضایی اقدام، تا مراجع قضایی برابر ضوابط و مقررات به موضوع رسیدگی و نسبت به صدور حکم اقدام نمایند.

به استناد ماده ۳ قانون کلیه مالکان یا متصرفان اراضی زراعی و باغ های موضوع این قانون که به صورت غیر مجاز و بدون اخذ مجوز از کمیسیون موضوع تبصره یک ماده یک قانون اقدام به تغییر کاربری نمایند، علاوه بر قلع و قمع بنا، به پرداخت جزای نقدی از یک تا سه برابر بهای اراضی زراعی و باغ ها به قیمت روز با کاربری جدید که مورد نظر متخلف بوده است محکوم خواهند شد.

برابر مقررات ماده ۳، متخلفین در صورت تکرار جرم به حداکثر جزای نقدی و حبس از یک ماه تا ۶ ماه محکوم خواهند شد.

حفظ کاربری از اراضی زراعی و باغ ها

نکاتی درباره اهمیت حفظ کاربری اراضی کشاورزی

  • حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ ها گریز از وابستگی است.
  • کشوری که نان ندارد استقلال ندارد.
  • تغییر کاربری اراضی کشاورزی، مرگ تدریجی کشاورزی
  • نابودی کشاورزی نابودی فردا است.
  • تداوم بقای روستاها در گرو حفظ کاربری اراضی کشاورزی است.
  • الگوی توسعه در ارتفاع به جای گسترش شهرها در سطح می تواند نقش موثری در کاهش هزینه های مدیریت شهری و همچنین حفظ اراضی کشاورزی داشته باشد.

بروشور حفظ کاربری از اراضی زراعی و باغ ها