بخش کشاورزی و فعالیت های مرتبط با آن، دارای ویژگی های خاصی است که آن را در معرض خطرات و آسیب های متعدد و غیرقابل پیش بینی قرار می دهد. این خطرات، خسارات و مشکلات زیادی را پدید می آورد. حوادثی همچون سیل، تگرگ، باران های تند، خشکسالی، گرما و سرمای شدید، باد، امراض مختلف، آتش سوزی و … خسارت هایی به بخش کشاورزی وارد می کنند که بسیار زیاد و گاه غیر قابل محاسبه است.
بیمه محصولات کشاورزی
یکی از مهمترین استراتژی هایی که می تواند در این امر مؤثر واقع شود، بیمه محصولات کشاورزی است. به همین دلایل است که بیمه محصولات کشاورزی را می توان یکی از اهرم های توسعه و گسترش کشاورزی دانست، برای اینکه با استفاده از این ساز و کار نه تنها می توان از طریق پس اندازهای اندکی که انبوه کثیری از کشاورزان بعنوان حق بیمه می پردازند، ضرر وارده به کشاورزان متضرر جبران کرد، بلکه بوسیله آن می توان امنیت بیشتری را برای تولید کنندگان کشاورزی فراهم آورد.
بیمه محصولات کشاورزی نوعی استراتژی است که براساس آن محصولات زراعی در در برابر خطرات کشاورزی و بیماری های نباتی و حوادثی مانند حریق مورد تضمین قرار می گیرند و خسارت مالی وارده به کشاورز بیمه گذار تا میزان مورد تعهد بیمه گر جبران می شود. آنچه مسلم است ( بیمه محصولات کشاورزی ) نقش بسیار مؤثری به خصوص در زمان گذر کشاورزی از ویژگی های کشاورزی سنتی به کشاورزی تجارتی ایفا می کند.
قانون بیمه محصولات کشاورزی
بیمه محصولات کشاورزی در مفهوم وسیع تر نوعی تأمین پوشش حمایتی برای انواع محصولات زراعی و باغی، دامی، زنبور عسل، کرم ابریشم، آبزیان پرورشی، طرح های جنگلداری، مرتع داری و آبخیز داری در در برابر خسارت های ناشی از حوادث طبیعی و حوادث قهری مانند تگرگ، توفان، خشکسالی، زمین لرزه، سیل، سرمازدگی، یخبندان، آتش سوزی، صاعقه، آفات و امراض نباتی عمومی و قرنطینه ای و امراض حیوانی و قرنطینه ای می باشد که به موجب عقد قرارداد و بیمه گذار با شرکت یا سازمان بیمه گر.
در صورت بروز حوادث و وارد آمدن خسارت، بیمه گر مکلف به جبران خسارت مالی بیمه گذار تا میزان مورد قرارداد و برای خطر قید شده و نوشته شده در قرارداد بیمه می باشد. به عنوان وسیله ای برای نیل به اهداف و سیاست های بخش کشاورزی صندوق بیمه محصولات کشاورزی در بانک کشاورزی تأسیس می شود.
صندوق بیمه محصولات کشاورزی دارای استقلالی مالی و شخصیت حقوقی است و بر اساس مقررات قانونی شرکتهای دولتی اداره و دارای شورای عالی مرکب از وزرای کشاورزی، امور اقتصادی و دارائی بازرگانی، مشاور و رییس سازمان برنامه و بودجه به ریاست وزیر کشاورزی می باشد.
مراحل بیمه محصولات کشاورزی از بیمه کردن تا اخذ خسارت
انعقاد قرارداد بیمه
آیین نام ها، دستورالعمل های اجرایی و جدول تعرفه حق بیمه ها از طرف ستاد صندوق بیمه بطور سالیانه برای تمامی مدیریت های ستادی شعب بانک های کشاورزی استان های کشور ارسال می شود. سپس شعب بانک یا کارگزاران بیمه با شروع فصل انعقاد قرارداد بیمه برای هر محصول نسبت به تنظیم فرمهای مربوطه در حضور کشاورزان داوطلب بیمه اقدام می کنند.
ارزیابی خسارت و پرداخت غرامت
ارزیابی خسارت بعنوان نبض سیستم عملیاتی بیمه به وسیله کارشناسان خبره شعب بانک کشاورزی ایران و یا کارگزاران بیمه محصولات کشاورزی با هدایت و کنترل مدیر خدمات بیمه ای استان ها اجرا می شود. کارشناسان بیمه براساس دستورالعمل های اجرایی بعد از آگاهی از وقوع خسارت در محل حادثه حضور می یابند و اقدام به بازدید موارد و تعیین میزان خسارت می کنند و سپس گزارش های فنی را به ستاد صندوق بیمه ارسال می نمایند.
نظارت و بازرسی بر عملیات بیمه
صندوق بیمه محصولات کشاورزی به منظور اطمینان از درستی اجرای فنی و مالی بیمه و برای رفع نمودن نقاط ضعف احتمالی به اعزام کارشناسان متبحر به بخش های مختلف کشور جهت نظارت و کنترل اقدام می کند و اینگونه بازرسی ها بطور مرتب در طی سال انجام می گیرد.
بیمه محصولات کشاورزی و فواید آن
امتیازها و مزایای بیمه محصولات کشاورزی تابع ماهیت آن و حدودیست که زیر پوشش حمایت قرار می گیرد. در مجموع فواید آن به شرح زیر است:
- با اطمینان بخشیدن به کشاورزان مبتنی بر حمایت آنها در برابر خسارات غیر قابل کنترل، شدت خسارات را خنثی می کند و سبب ایجاد امنیت اقتصادی برای تولید و سرمایه گذاری بیشتر در حوزه های گوناگون کشاورزی می شود.
- کمک می کند تا با ایجاد ثبات درآمدها در بخش کشاورزی ثبات عمومی در کل اقتصاد کشور حاصل شود. همچنین با سرشکن کردن زیان های وارده در یک سطح وسیع از اندوخته های سال خوب برای جبران خسارات این سال ها استفاده می کند.
- بیمه موقعیت اعتباری کشاورزان را نیز متحول می کند. در کشورهای در حال توسعه زیان های متوالی وارده به محصول ظرفیت پرداخت بدهی های کشاورزان را کاهش می دهد. بیمه به آنها کمک می کند تا توانایی بازپرداخت بدهی های خود را به دست آورند. این امر باعث میشود تا قدرت اعتباری تعاونی های روستایی تقویت شود.
- افزایش پذیرفتن تکنولوژی پیشرفته و اشاعه شیوه های نوین زراعی و دامی
- بیمه با ترغیب خود یاری و کمک رسانی جمعی به ترویج روحیه تعاونی کمک می کند.
- دولت نیز تا حدودی از زیر بار پرداخت های غیر قابل پیش بینی و حجیم خلاص می شود.
- اگر بیمه با سیاست های ذخیره سازی محصولات هماهنگ باشد خواهد توانست با ایجاد تعادل در عرضه محصولات به برقراری ثبات قیمت ها کمک کند.
- و نهایتا بیمه کمک می کند تا شأن و احترام کشاورز حفظ شده و بعنوان یک « اعانه بگیر» از دولت در زمان وقوع حوادث تلقی نشود و آنچه که اخذ می کند حق او خواهد بود.
- افزایش درآمد کشاورزان و تأثیر آن بر روی معیشت خانواده های کشاورزان که از محل صدقات به دست نیامده و حاصل کوشش و همت خود اوست.
- جلوگیری از مهاجرت های بی رویه روستاییان به شهرها و به دنبال آن جلوگیری از افزایش بی رویه جمعیت در شهرها و همچنین کاهش نرخ بیکاری به ویژه در شهرهای بزرگ.
منبع: جهاد کشاورزی مازندران