بیماری ویروسی موزاییک خیار که به بیماری برگ تاولی یا مخملک نیز گفته می شود، علاوه بر خیار روی گرمک، خربزه و هندوانه نیز شیوع دارد. میزان آلودگی انواع گیاهان جالیزی و ارقام مختلف آنها نسبت به این بیماری متفاوت و گاهی در تابستان روی انواع طالبی آلودگی بوته ها به صد در صد می رسد. محصول مزارع آلوده شدیداً کاهش یافته و ممکن است به یک سوم تقلیل یابد.
نشانه های بیماری
علائم بیماری ابتدا روی بوته ها و برگهای جوان ظاهر شده و برگهای ناصاف، تاولی، چروکیده، کوچک و موزاییکی می گردد. رشد بوته متوقف شده و فواصل گره ها روی ساقه کوتاه و برگهای جوان در هم مجتمع می گردند. میوه های خیار نیز موزاییکی، زگیل دار و کوچک می مانند.
عامل بیماری
عامل موزاییکی خیار یک نوع ویروس است ( Cucumber Mosaic Virus ) که فقط با میکروسکوپ بسیار قوی الکترونی قابل رؤیت می باشد. این ویروس زمستان روی بعضی از علف های هرز اطراف مزارع بسر می برد و در اوائل بهار توسط شته ها از روی علف ها به مزارع جالیز منتقل می گردد. در مزرعه نیز عامل بیماری توسط شته ها و همچنین دست و لباس قابل انتقال است.
مبارزه
1- وجین علف های هرز که می توانند میزبان ویروس قرار بگیرند.
2- مبارزه شیمیائی با شته ها که ناقل ویروس عامل بیماری می باشند.