مزرعه نو | مرجع آموزشی کشاورزی ، دام و طیور ، آبزی پروری و منابع طبیعی و…
۱- طبقه بندی ارقام برنج از دیدگاه آماری
الف) واریته های دانه بلند مرغوب و معطر: انواع صدری، دم سیاه، انواع طارم محلی ، سنگ طارم ، طارم هاشمی ، طارم دیلمانی ، صدری رشتی، دم زرد و دم سیاه، طارم ۷۵ روزه، اهلمی طارم، حسن سرائی ، میر طارم، سالاری، دم سیاه مشهد، آبجی بوجی، مهر.
ب) دانه بلند پرمحصول: خزر ، نعمت ، ندا ، سپیدرود ، هراز ، دشت ، آمل ۱، آمل ۲، آمل ۳
ج) دانه بلند پرمحصول مرغوب: فجر ، ساحلی ، شفق ، نوید، کادوس و شیرودی
د) دانه متوسط مرغوب: انواع بینام، شصت رس، محمدی چیرسر، مصباح
س) دانه متوسط پرمحصول: فوجی مینوری ، اوندا، چمپا، زرک
ر) دانه کوتاه: حسنی، عنبر بو ، گرده ، زرک، شاهک، سیدرقیه
۲- طبقه بندی از لحاظ نسبت طول و قطر دانه
الف) برنج های دانه دراز که نسبت طول به قطر آن ۱: ۳ است با طول بیشتر از ۷ میلیمتر.
ب) برنج های دانه متوسط که نسبت طول به قطر آن بین 1 : 2.4 الی ۱ : 2.9 است.
ج) برنج های دانه قطور که نسبت طول به قطر آن بین ۱ : ۲ الی ۱ : 2.3 است.
د) برنج های دانه گرد: نسبت طول به قطر آن کمتر از ۲ باشد یا طول آن کمتر از ۵ میلیمتر باشد.
لازم به توضیح است که در داخل هر یک از گروه های فوق ممکن است ارقامی با وزن هزار دانه متفاوت باشد.
۳- طبقه بندی ارقام برنج از دیدگاه تجاری
برنج های ایران از لحاظ زودرسی ور دیررسی، ریشک دار ور یا بدون ریشک، طول و ضخامت دانه به سه گروه زیر تقسیم می شوند:
الف) گروه صدری :
برنج های گروه صدری دارای مقطع شیشه ای و به دلیل داشتن آمیلوز مناسب، خوش خوراک، دارای پخت عالی است. شلتوک های این گروه معمولاً باریک و قلمی که طول آن بیش از ۹ میلیمتر، ریشک دار (میرطارم – سالاری – عنبر بو) و یا بدون ریشک به رنگ های مختلف کرکدار و بدون کرک است. رنگ ساقه روشن با ارتفاع بین ۱۳۰ الی ۱۶۰ سانتیمتر حساس به ورس، آفات و کم آبی است.
ب) گروه چمپا :
برنج های این گروه معمولا دانه قطور و کوتاه بین ۶ تا ۷ میلیمتر که معمولا دیررس هستند نسبت به عوامل نامساعد محیط، مثل کم آبی و آفات در مقایسه با گروه صدری مقاومت بیشتری دارند ولی ارزش تجاری آن کمتر است. مهم ترین ارقام این گروه شامل بینام، چمپا، شاهک، سرخ چمپا است.
ج) گروه گرده :
برنج های این گروه دارای دانه های کوتاه و اندازه آن کمتر از ۶ میلیمتر است. مقاومت بالایی نسبت به آفات و بیماری ها، کم آبی و عوامل نامساعد جوی دارند. عملکرد این گروه بیش از دو گروه است ولى ارزش تجاری آن پایین است مانند گرده مولائی، گرده کلات، زرک.
