آشنایی با طبقه بندی ارقام برنج

۱- طبقه بندی ارقام برنج از دیدگاه آماری

الف) واریته های دانه بلند مرغوب و معطر: انواع صدری، دم سیاه، انواع طارم محلی ، سنگ طارم ، طارم هاشمی ، طارم دیلمانی ، صدری رشتی، دم زرد و دم سیاه، طارم ۷۵ روزه، اهلمی طارم، حسن سرائی ، میر طارم، سالاری، دم سیاه مشهد، آبجی بوجی، مهر.

ب) دانه بلند پرمحصول: خزر ، نعمت ، ندا ، سپیدرود ، هراز ، دشت ، آمل ۱، آمل ۲، آمل ۳

ج) دانه بلند پرمحصول مرغوب: فجر ، ساحلی ، شفق ، نوید، کادوس و شیرودی

د) دانه متوسط مرغوب: انواع بینام، شصت رس، محمدی چیرسر، مصباح

س) دانه متوسط پرمحصول: فوجی مینوری ، اوندا، چمپا، زرک

ر) دانه کوتاه: حسنی، عنبر بو ، گرده ، زرک، شاهک، سیدرقیه

۲- طبقه بندی از لحاظ نسبت طول و قطر دانه

الف) برنج های دانه دراز که نسبت طول به قطر آن ۱: ۳ است با طول بیشتر از ۷ میلیمتر.

ب) برنج های دانه متوسط که نسبت طول به قطر آن بین 1 : 2.4 الی ۱ : 2.9 است.

ج) برنج های دانه قطور که نسبت طول به قطر آن بین ۱ : ۲ الی ۱ : 2.3 است.

د) برنج های دانه گرد: نسبت طول به قطر آن کمتر از ۲ باشد یا طول آن کمتر از ۵ میلیمتر باشد.

لازم به توضیح است که در داخل هر یک از گروه های فوق ممکن است ارقامی با وزن هزار دانه متفاوت باشد.

۳- طبقه بندی ارقام برنج از دیدگاه تجاری

برنج های ایران از لحاظ زودرسی ور دیررسی، ریشک دار ور یا بدون ریشک، طول و ضخامت دانه به سه گروه زیر تقسیم می شوند:

الف) گروه صدری :

برنج های گروه صدری دارای مقطع شیشه ای و به دلیل داشتن آمیلوز مناسب، خوش خوراک، دارای پخت عالی است. شلتوک های این گروه معمولاً باریک و قلمی که طول آن بیش از ۹ میلیمتر، ریشک دار (میرطارم – سالاری – عنبر بو) و یا بدون ریشک به رنگ های مختلف کرکدار و بدون کرک است. رنگ ساقه روشن با ارتفاع بین ۱۳۰ الی ۱۶۰ سانتیمتر حساس به ورس، آفات و کم آبی است.

ب) گروه چمپا :

برنج های این گروه معمولا دانه قطور و کوتاه بین ۶ تا ۷ میلیمتر که معمولا دیررس هستند نسبت به عوامل نامساعد محیط، مثل کم آبی و آفات در مقایسه با گروه صدری مقاومت بیشتری دارند ولی ارزش تجاری آن کمتر است. مهم ترین ارقام این گروه شامل بینام، چمپا، شاهک، سرخ چمپا است.

ج) گروه گرده :

برنج های این گروه دارای دانه های کوتاه و اندازه آن کمتر از ۶ میلیمتر است. مقاومت بالایی نسبت به آفات و بیماری ها، کم آبی و عوامل نامساعد جوی دارند. عملکرد این گروه بیش از دو گروه است ولى ارزش تجاری آن پایین است مانند گرده مولائی، گرده کلات، زرک.