مزرعه نو | مرجع آموزشی کشاورزی ، دام و طیور ، آبزی پروری و منابع طبیعی و…
توضیحات
شما پس از مطالعه این نشریه با نیازهای اکولوژیکی ، کاشت و داشت زرشک بی دانه آشنا می شوید.
مقدمه : جنس زرشک، بومی مناطق معتدل و نیمه استوایی اروپا، آسیا، آفریقا، آمریکای شمالی و جنوبی است. اکثر گونه های این درختچه زینتی بوده، به جز گونه Berberis vulgaris یا B.Orientalis که به نام زرشک معمولی (آشی یا پلویی) معروف است.
در ایران دو تیپ زرشک بی دانه و دانه دار در گستره ای از مناطق خراسان، سمنان، تهران، آذربایجان، کرمان، اصفهان و فارس در رشته کوه های البرز و زاگرس در ارتفاعات ۱۵۰۰ تا ۲۵۰۰ متری از سطح دریا می روید. تیپ بی دانه زرشک به دلیل موارد استفاده غذایی و دارویی متعدد در ایران از نظر تجاری، اهمیت بیشتری یافته و به صورت درختچه ای بومی از گذشته های دور کشت می شده است و هم اکنون نیز در رنگ بخشیدن و طعم دادن به غذاهای ایرانی و درمان برخی بیماری ها از آن استفاده می شود.
به طور کلی زرشک بی دانه به عنوان یک محصول غذایی، غیر از ایران در سایر کشورهای جهان چندان شناخته شده نیست. ولی انواع دانه دار آن به صورت خودرو در مناطق مختلف دنیا یافت می شود.
در طول دوره های گذشته، ساکنان مناطق خراسان جنوبی با توجه به شرایط اقلیمی حاکم بر منطقه و خشکسالی های متناوب، گیاهان مقاوم و سازگار از جمله زرشک بیدانه را در الگوی کشت قرار داده اند. زرشک بی دانه قابلیت رشد و تولید در زمین های کم بهره با آب شور را داراست و در بسیاری از زمین های کشاورزی در مناطق روستایی شهرستان های قاین و بیرجند در خراسان جنوبی کشت می شود.
تصاویر بخشی از صفحات کتاب
جایگاه و اهمیت زرشک
زرشک به دلایل خواص معجزه آسای درمانی زیاد، گستره مقاومت در برابر شرایط نامناسب آب و خاک و نقش آن در صنعت و اثر زیست محیطی مهمی که دارد، اهمیتی منطقه ای، ملی و بین المللی پیدا کرده است. مهم ترین دلایل آن عبارت اند از:
- متحمل به تنش آبی؛
- متحمل به تنش شوری آب و خاک؛
- متحمل به فقر غذایی خاک؛
- حساس نبودن به خاک های آهکی؛
- مقاوم به باد و استفاده از آن به عنوان بادشکن؛
- مقاوم به pH بالای خاک؛
- دامنه وسیع سازگاری به خاک های مختلف؛
- فرار از سرمای بهاره به دلیل دیر گلی نسبت به سایر درختان منطقه؛
- قدرت تجدید حیات و زادآوری زیاد (بذر و پاجوش) و اهمیت خاص در احیای جنگل های؛
- حفاظت از خاک از طریق جلوگیری از فرسایش در مناطق کوهستانی و اراضی شیبدار؛
- گسترش جغرافیایی زیاد (اروپا، آسیا، آفریقا، آمریکای شمالی و جنوبی)؛
- استفاده گسترده در صنعت (رنگرزی (در رنگ کردن ابریشم پشم و پنبه به لحاظ پایداری در رنگ و حفظ محیط زیست)، تانن سازی (از پوست شاخه ها)، خاتم کاری و منبت کاری به لحاظ جلاپذیری چوب زرشک)؛
- استفاده وسیع از گونه های زینتی زرشک در پرچین ها و حاشیه ها به عنوان گیاه زینتی؛
- دامنه وسیع استفاده آن در صنایع غذایی (در ساخت ژله، کنسرو، مارمالاد، مربا، آب نبات، آب میوه و نوشابه های تخمیری و غیر تخمیری می تواند کاربرد داشته باشد)؛
- از خواص دارویی معجزه آسا و فراوان برگرفته از ساقه، میوه، گل، ریشه و پوست می توان به این موارد اشاره کرد :
- زرشک دارای آلکالوئیدها و آنتی بیوتیک های طبیعی بربرین، بربامین، اکسیاکانتین، پالماتین، ژاتوریزین، کلومبارین و بربروبین است.
- زرشک به درمان تب، عطش، التهاب، اسکوربیت و سرماخوردگی (به دلیل ویتامین ث زیاد حتی بیشتر از لیموترش)، بواسیر، آنژین، ناراحتی کیسه صفرا، ناراحتی های دهان، بیماری های کبدی، یرقان، بی اشتهایی و سوء هاضمه، عفونت گلو و مجاری ادرار، سنگ کلیه، سرطان دهان و ناراحتی های پوستی، خونریزی قاعدگی زنان، ضعف دستگاه تنفسی، واریس، استفراغ، چاقی، دیابت نوع ۲ (به دلیل ماده بربرین) کمک می کند.
- زرشک باعث سفتی لثه، رفع اسهال و آب آوردگی بافت ها، تنظیم ضربان قلب، کاهش فشار و قند خون و تصفیه خون، تقویت حرکات دودی معده و افزایش اشتها می شود.
- قابل استفاده در شست و شوی زخم ها، تقویت کننده کبد و قلب و مسکن دردهای معده و بندآورنده خون است.
فهرست مطالب نشریه ترویجی نیازهای اکولوژیکی، کاشت و داشت زرشک بی دانه :
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.