مزرعه نو | مرجع آموزشی کشاورزی ، دام و طیور ، آبزی پروری و منابع طبیعی و…
بیماری شاربن یا سیاه زخم یک بیماری عفونی خطرناک است که هم در حیوانات و هم در انسان بروز می‌کند. این بیماری دام به دلیل توانایی عامل بیماری‌زا در بقای طولانی مدت در خاک و محیط زیست و همچنین خطر انتقال آن به انسان، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
انواع بیماری شاربن در حیوانات
بیماری شاربن در حیوانات به چهار شکل زیر بروز می‌نماید:
- فوق‌حاد
- حاد
- تحت حاد
- مزمن
در حیوانات نشخوارکننده، بیماری معمولاً به شکل فوق‌حاد و مهلک ظاهر می‌شود، در حالی که فرم مزمن بیماری به ندرت دیده می‌شود.
علائم بیماری شاربن حاد در دام
با مشاهده یک یا چند نشانه زیر که حدود 2 روز قبل از مرگ دیده می‌شود، می‌توان به وجود احتمالی شاربن حاد مشکوک شد:
- تب
- التهاب و حالت هیجانی و بی‌قراری
- افسردگی
- لرزش
- ضعف عضلانی
- اختلال تنفسی
- پرخونی مخاطات
- خونریزی از بینی، دهان و مقعد
علائم بیماری شاربن تحت‌حاد در دام
- ورم زیر پوست در ناحیه گردن، سینه و شانه‌ها
- ضعف
- اختلال تنفسی
- تب بالا
- تلوتلو خوردن یا عدم تعادل
- ادرار خونی
نشانه‌های پس از مرگ در دام‌های مبتلا
- لخته شدن سریع خون
- خروج خون تیره رنگ (قهوه‌ای شکل) از منافذ بدن که لخته نمی‌شود
نشانه‌های بالینی شاربن در نشخوارکنندگان
در نشخوارکنندگان، بیماری معمولاً به صورت فوق حاد دیده می‌شود. با مشاهده مرگ ناگهانی بدون هیچگونه نشانه قبلی یا وجود یک یا چند نشانه ذکر شده می‌توان به شاربن فوق حاد مشکوک شد.
بیماری سیاه زخم در انسان
حدود 95-98 درصد موارد بیماری شاربن در انسان به شکل جلدی یا سیاه زخم ظاهر می‌شود که معمولاً در اثر آلوده شدن زخم، بریدگی یا خراش‌های پوستی ایجاد می‌شود. سایر راههای انتقال بیماری به انسان شامل:
راههای انتقال:
- فرم تنفسی: از طریق استنشاق گرد و غبار آلوده به هاگ باکتری
- فرم گوارشی: از طریق مصرف گوشت، مواد غذایی و آب آلوده
- تماس مستقیم: گزش حشرات، تماس با خون یا ترشحات دام‌های آلوده و پوست آلوده
پیشگیری و کنترل بیماری
برای پیشگیری و کنترل بیماری شاربن اقدامات زیر ضروری است:
- اعمال مقررات بهداشتی و کنترل عفونت در حیوانات
- جلوگیری از تماس با حیوانات و فرآورده‌های دامی آلوده
- رعایت بهداشت شخصی و محیطی در مکان‌هایی که محصولات دامی جابجا می‌شوند
- مراقبت‌های پزشکی لازم در مورد زخم‌های جلدی
- واکسیناسیون فراگیر دام‌ها
بیماری شاربن به عنوان یکی از بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان، نیازمند توجه ویژه و اقدامات پیشگیرانه مناسب است. آگاهی از علائم و راههای انتقال این بیماری می‌تواند در کنترل و پیشگیری از آن مؤثر باشد.
منبع: سازمان دامپزشکی کشور-استان همدان
کلمات کلیدی: بیماری شاربن – سیاه زخم – بیماری عفونی دام – بیماری مشترک انسان و حیوان – پیشگیری شاربن – کنترل بیماری شاربن – واکسیناسیون دام – علائم شاربن در دام – شاربن حاد – شاربن فوق حاد – شاربن تحت حاد – شاربن مزمن – نشانه های شاربن – بیماری سیاه زخم در انسان – راههای انتقال شاربن – فرم تنفسی شاربن – فرم گوارشی شاربن – تماس با دام آلوده – مراقبت های پزشکی
