مرکز بین المللی تحقیقات کشاورزی در مناطق خشک (ایکاردا)، تعریف زیر را برای مرتع ارایه داده است :
« مرتع سرزمینی است که در آن پوشش طبیعی غالبا از گندمیان، شبه گندمیان، پهن برگان علفی و یا بوته ای ها می باشد و برای چرای دام مناسب اند. به عبارت کلی تر، مراتع سرزمین هایی است که ممکن است شامل اراضی خیلی مرطوب و یا خیلی خشک باشد. ممکن است شامل سرزمین های پرشیب، با خاک کم عمق و ناهموار و یا این که شامل سرزمین های سرد و یا بسیار گرم و یا ترکیبی از انواع یاد شده باشند.»
همین مرکز برای مرتعداری نیز تعریف زیر را ارایه کرده است :
« مرتعداری یعنی علم و هنر برنامه ریزی و هدایت استفاده از سرزمین های مرتعی به نحوی که حداکثر تولید اقتصادی و مستمر دامی حاصل شود، بدون آن که به منابع طبیعی مربوط به آن از جمله پوشش گیاهی، خاک، آب و حیات وحش، لطمه ای وارد شود. »
جامعه مرتعداران آمریکا ، تعریف زیر را برای مرتع ارایه کرده است :
« مرتع نوعی سرزمین است که دارای پوشش طبیعی (اوج یا توان طبیعی) از گندمیان، شبیه گندمیان، پهن برگان علفی و بوته ای های مناسب برای چرا باشد. بنابراین، مرتع دربرگیرنده سرزمین هایی است که به صورت طبیعی تجدید حیات می نمایند و یا به صورت مصنوعی ایجاد شده اند ولی مانند پوشش طبیعی اداره می شوند.»
سازمان خواربار کشاورزی تعریف زیر را برای مرتع ارایه نموده است :
« کلیه اراضی غیر محصور با پوشش طبیعی و بارندگی کم که مورد چرای دام و حیات وحش قرار می گیرند، مرتع نامیده می شود. »
تصاویر بخشی از صفحات کتاب
اهمیت مرتع و مرتعداری
در خصوص ارزش و اهمیت اقتصادی و اکولوژیک مراتع، مطالعات و بررسی های کافی و جامعی صورت نگرفته است، آمار و اطلاعات ذکر شده در برنامه های ملی، منطقه ای و بین المللی نیز تا حدودی ناشی از آمارگیری نفوس و برآوردهای کارشناسی است. مهم ترین جنبه های ارزش مراتع را می توان به شرح زیر ذکر کرد.
- رشد جمعیت
- تولید علوفه
- تولید محصولات دامی
- حیات وحش و شکار
- تولید آب و حفاظت خاک
- تولیدات گیاهی و منابع ژنی
- ارزش تفرجگاهی
- ارزش های زیست محیطی و تصفیه هوا
فهرست مطالب کتاب کتاب مرتع و مرتعداری در مناطق بیابانی :
