مزرعه نو | مرجع آموزشی کشاورزی ، دام و طیور ، آبزی پروری و منابع طبیعی و…
انبه از رده دو لپه ایها، راسته افراسانان، تیره پسته ایان و دارای ۵۰ گونه می باشد. مشخصه عمده بیشتر گونه های این خانواده، داشتن کانال های رزینی و نیز در پاره ای از آنها، شیره سمی و اشک آور (حساسیت زا) وجود دارد که گاه عوارض شدید پوستی در انسان ایجاد می کند.
درخت انبه قد بلندی دارد و ممکن است به ۳۵ تا 40 متر برسد. قطر قسمت شاخ و برگدار آن نیز می تواند به ۱۰ متر برسد. عمر این درخت طولانی است و برخی از درخت های انبه با وجود ۳۰۰ سال سن هنوز میوه می دهند. شکل خارجی درخت انبه نسبت به انواع مختلف متغییر است. در پاره ای از ارقام شکل درخت کشیده و باریک است مانند نمو درخت در رقم کنت (Kent) و در رقم زیل (Zill) و در ارقامی از درخت انبه دارای تاج پهن و شاخه ها فشرده می باشد مانند درخت انبه رقم ادوارد (Edward).
در این پست از سایت مزرعه نو با گیاه شناسی انبه با ما همراه باشید. بطور کلی تنه اصلی کمابیش مستقیم و استوانه ای به قطر ۷۵ تا ۱۰۰ سانتی متر است. پوست آن به رنگ خاکستری قهوه ای با شیارهای سطحی طولی و یا مشبک حاوی قطرات رزین است. تاج درخت (فرم شاخه ها) متراکم و کروی شکل یا تخم مرغی است. شاخه ها قوی و ضخیم و اغلب دارای میان گره های یک در میان کوتاه و بلند (که مربوط به اوایل و اواخر هر دوره رشد است) می باشد.
قسمت هوایی انبه از یک ساقه تا تنه و شاخه های فرعی پوشیده از برگ های پهن تشکیل شده است. سن درخت انبه برحسب اینکه از بذر بعمل آمده یا پیوندی باشد بسیار متفاوت است. درخت بذری تقریبا ۱۰۰ سال عمر می کند، در صورتی که عمر درخت پیوندی بیش از ۸۰ سال نیست.
1- برگ
برگ درخت انبه نسبت به ارقام مختلف فرق می کند و از حالت کشیده تا بیضی کوتاه تغییر می کند و نوک برگ نیز از نوک تیز تا نوک گرد مشاهده می شود. طول برگ 40 – ۱۰ سانتی متر و عرض آنها بین ۱۰ – ۲ سانتی متر است. رنگ برگهای درخت انبه در ابتدا و پس از جوانه زدن نارنجی مایل به صورتی است، که با گذشت زمان به رنگ قرمز تیره، و سپس سطح فوقانی برگ به رنگ سبز تیره و سطح تحتانی برگ سبز کم رنگ مات و بدون کرک در می آید.
۲- ریشه
ریشه آن نسبتا طویل و در پاره ای از خاک های سبک تا عمق 5.5 متر نیز مشاهده شده است.
۳- گل، گلدهی و گرده افشانی
گلهای انبه زرد یا قرمز رنگ می باشد. گلها کاملا کوچک و به طول ۸-6 میلی متر وروی گل آذینی به طول 60 – 16 سانتی متر قرار می گیرد. ممکن است ۵۰۰ تا ۱۰۰۰۰ گل روی یک گل آذین وجود داشته باشد اما درصد بسیار کمی از آنها به مرحله میوه شدن می رسند. گلدهی در تمامی فتوپریودها تحت دماهای محرک گلدهی (شب ۱۰ درجه سانتی گراد / روز ۱۸ درجه سانتی گراد) صورت می گیرد، در واقع این گیاه روز خنثی است.
در انبه جوانه های انتهایی ساقه تولید یک خوشه مرکب و منشعب می نمایند که در عرض ۳۰-۲۵ روز به شکوفایی کامل می رسند. غالبیت شدید جوانه انتهایی از ظهور جوانه جانبی جلوگیری می نماید. درخت انبه دارای دو نوع گل می باشد یعنی گل ها یا نر هستند و یا دو جنسی و در یک خوشه از هر دو نوع گل مشاهده می شود. گل های کامل 4 یا 5 لوب کاسبرگی و همچنین گلبرگ های آزاد زیادی دارند. گلبرگ های گل انبه سفید مایل به صورتی هستند که در سطح داخلی آنها حلقه های زرد متعددی دیده می شود.
شکوفه های انبه کوچک و سفید رنگ به صورت خوشه های ۱۰ تا 40 سانتی متری هستند. تخمدان یک سلولی یک کلاله مورب دارد و معمولا تنها یک پرچم از پنج پرچم گل فعال است. ساختمان گل نر نیز به جز اینکه فاقد تخمدان است تفاوت دیگری با گل کامل ندارد.
درصد گل های کامل در یک خوشه بسته به رقم از ۱ تا ۸۱ درصد متغیر است. درصد گل های کامل در ناحیه انتهایی خوشه مرکب از بخش های مرکزی و تحتانی آن بیشتر است. تشکیل میوه از قسمت انتهایی خوشه به سمت نوک آن پیش می رود. به علت بزرگ بودن میوه ها در انبه حتی در شرایطی که تعداد کمی از گل ها گرده افشانی کنند، محصول رضایت بخشی تولید می شود.
میخوای تخصصی ترین و جامع ترین پکیج آموزشی پرورش انبه رو داشته باشی؟
پکیج آموزشی پرورش انبه شامل کتاب ها و نشریات در زمینه احداث باغ انبه ، تکثیر و کشت ، برداشت ، انبارداری ، بازاررسانی و مصرف انبه می باشد. بسته ای نایاب از اطلاعات بروز و کاربردی برای انبه کاران ، دانشجویان رشته کشاورزی و کلیه علاقه مندان
ارقام انبه معمولا خود بارور هستند، اما در ارقام انبه خود ناسازگاری نیز، گزارش شده است. اما گرده افشانی به میزان چشم گیری بر عملکرد درختان انبه می افزاید. یک روز قبل از شکوفایی گل ها در انبه، کلاله های گل قابلیت پذیرفتن دانه گرده را دارند و این قدرت را تا ۲ روز بعد از شکوفایی گل حفظ می کنند. در حدود ۹۰٪ از گلهای انبه قبل از ساعت 6 صبح باز می شوند و بقیه گلها بعد از آن زمان و در طول روز شکوفا می شوند. پس از باز شدن گلها و عموما از ساعت 9 صبح تا قبل از ظهر بساک گلها پاره می شود.
دانه گرده ظهر از پرچم خارج گردیده و 48 ساعت زنده می ماند، یعنی قدرت بارور کردن گل ماده را حفظ می کند. بهترین زمان برای گرده افشانی گل همان روز شکوفایی گل ها است و کلاله گل نیز در این روز حد مطلوب تری از پذیرایی را دارد، لذا مهم است که در این روز از آفت کش ها و همچنین در تمام دوره گلدهی استفاده نشود.
گل انبه دارای پنج پرچم است که یکی از پرچم ها دارای دانه گرده می باشد و چهار پرچم دیگر خیلی کوتاه و عقیم هستند و یا تبدیل به استامینود (Staminode) شده اند. در یک خوشه تعداد گل نر بیشتر از گل های دو جنسی است که یکی از بزرگترین معایب تعداد گل در خوشه می باشد.
گل های انبه تقریبا فقط بوسیله حشرات تلقیح می شوند و باد و عوامل دیگر تقریبا اثری در تلقیح گل انبه ندارند. بین حشراتی که حامل دانه گرده انبه می باشد بیش از همه مگس خانگی فعالیت می کند و تا بحال دیده نشده است که زنبورعسل بطرف گل انبه برود. تلقیح مستقیم یا خود تلقیحی در گل انبه ممکن نیست. زمان گل کردن درخت انبه تابع آب و هوای محل است و در جنوب ایران گل انبه در اسفند ماه روی درخت ظاهر می شود. محصول دهی درخت انبه در جهان یکسان است. برای تولید بیشتر و ازدیاد میوه در انبه از انواع هورمون ها مانند اسید بتافنوکسی استیک (B- phenoxyacetique) به نسبت یک در هزار استفاده شود در این صورت تعداد میوه های پارتنو کارپیک زیاد خواهد شد.
4- میوه
نام دیگر میوه انبه، منگو می باشد. این میوه اشکال متفاوتی دارد و دارای طعمی مطبوع و شیرین بوده و دارای هسته ای نسبتا بزرگ است. رسیدن میوه ها حدود ۳ تا 6 ماه طول می کشد. وزن انبه ها می تواند بین ۵۰۰ گرم تا 2.5 کیلوگرم باشد. به طور معمول در میوه بر روی هر گل آذین، محصول خوبی به شمار می رود. انبه گیاهی دگرگشن است که هم گل های کامل و هم تک جنسی (نر) تولید می کند.
البته تعداد گل های نر به مراتب بیشتر از گل های کامل است. این موضوع و شیوه گرده افشانی و شرایط محیط و زمان گرده افشانی از مهم ترین عوامل محدود کننده های تلقیح گل ها و در نتیجه باردهی درخت می باشد.
رنگ و اندازه ی انبه های رسیده با توجه به محیط و نور متغیر است. میوه ی رسیده می تواند زرد، نارنجی، قرمز یا سبز باشد. گوشت میوه به رنگ زرد تیره و شیرین است. طعم انبه ها با توجه به گونه شان بسیار متفاوت است. به علاوه، با توجه به نوع میوه یا این که بیش از حد رسیده باشد، گوشت آن می تواند رشته رشته ای یا صاف باشد.
میوه انبه ابتدا گس و بعد ترش می شود و در اثر زیاد ماندن بر روی درخت، بتدریج شیرین می شود. انبه در اوائل خرداد ماه می رسد و ممکن است تا اوائل مهر ماه نیز طول بکشد. طعم انبه رسیده و تازه شبیه مخلوطی از طعم هلو و آناناس است و بسیار آبدار و خوشمزه می باشد.
میوه نارس انبه که به چغاله معروف است را برای تهیه ترشی انبه استفاده می کنند و میوه رسیده آن علاوه بر مصرف بطور تازه در تهیه انواع مرباها و ژله و مارمالاد و تهیه آب میوه و دسر و ساختن چتنی که یک نوع ترشی می باشد بکار می رود. میوه نارس خاصیت تصفیه کنندگی خون را دارد.
