پرورش ریزسبزی ها به روش هیدروپونیک، انقلاب غذایی بعدی

پرورش ریزسبزی ها (Microgreens) به روش آب کشت یا هیدروپونیک

پرورش ریزسبزی ها به روش آب کشت می تواند مزایای بیشماری برای جوامع محلی به همراه داشته باشد. این مواد غذایی غنی از مواد مغذی با قیمت فروش عالی مورد تقاضای رستوران های سطح بالا هستند و رشد بسیار آسان و سریعی دارند.

در ابتدایی ترین سطح، پرورش هیدروپونیک به معنای جایگزینی آب به جای خاک برای پرورش گیاهان است. در این روش گیاهان تمام مواد مغذی مورد نیاز خود را از محلول های کودی افزوده شده به آب به دست خواهند آورد.

علاوه بر این پرورش هیدروپونیک این امکان را فراهم می آورد تا گیاهان در مکانهای مختلفی مانند داخل خانه رشد کنند و به این ترتیب کشاورزان قادر خواهند بود با کنترل تمامی جوانب محیطی از وجود شرایط بهینه برای رشد گیاهان اطمینان حاصل کنند. در نتیجه استفاده از این روش مزایای متعددی برای کشاورزی در پی دارد که از میان آنها می توان به افزایش عملکرد، کاهش نیاز به نهاده ها و شیوع کمتر بیماری ها اشاره کرد.

رشد ریز سبزی ها به روش آب کشت می تواند مزایای بیشماری برای جوامع محلی به همراه داشته باشد. این مواد غذایی غنی از مواد مغذی با قیمت فروش عالی مورد تقاضای رستوران های سطح بالا هستند و رشد بسیار آسان و سریعی دارند. ریز سبزی ها چه هستند؟ ریزسبزی ها از کالیفرنیا سرچشمه گرفتند، جایی که سرآشپزهای مبتکر شروع به استفاده از آنها برای ایجاد رنگ، طعم بافت و جذبه در غذاها کردند.

امروزه ریزسبزی ها به عنوان محصولی با ارزش بالا در سوپرمارکت های سراسر جهان فروخته می شوند. از آنها بیشتر به عنوان چاشنی، آراستن غذا و طعم دهنده در سالاد استفاده می شود و در بسیاری از رستوران های سطح بالا و کتاب های پرفروش آشپزی به طور برجسته ای ظاهر می شوند.

این ریزسبزی ها از نظر اندازه بسیار کوچکتر از یک برگ سالاد کوچک است و معمولا پس از بزرگ شدن برگ های نهال یا لپه ها فقط دو برگ تولید می کنند. محصول ریزبرگ های سبز را بایستی بسیار زود برداشت کرد، بنابراین برای به حداکثر رساندن محصول باید در تراکم بالا کشت شوند.

در حال حاضر طیف وسیعی از گیاهان به صورت ریز سبزی ها پرورش داده می شوند و نیاز به آنها فراتر از طعم یا ظاهر است. به عنوان مثال با تمرکز تولیدکنندگان روی ترکیبات و خواص سالم آنها صنعت غذای سالم و باغبان های خانگی هر دو بازارهای ویژه ای برای این محصولات خاص پیدا کرده اند. جوانه گندم یکی از این نمونه ها است که سالهاست به عنوان یک مکمل سالم تر پرورش داده می شود و اکنون نیز به عنوان ریزسبزی رشد کرده و فروخته می شود.

گیاهان دیگری مانند کتان ، تخم شربتی ، کلم بروکلی ، تربچه و براسیکا قرمز نیز بسیار سالم هستند و می توان آنها را به عنوان ریزسبزی نیز کشت کرد. چرا ریز سبزی ها را انتخاب کنیم؟

ریز سبزی ها برای پرورش در فضاهای سرپوشیده مانند کانتینر یک محصول ایده آل به شمار می روند. چرا که به سرعت رشد می کنند و فضای زیادی را اشغال نمی کنند، آنها در تراکم بالا کاشته می شوند و به راحتی می توان عملکرد بالایی از آنها انتظار داشت. علاوه بر این با توجه به امکان فروش ریزسبزی ها با قیمت بالاتر حاشیه سود بیشتری نسبت به گونه های با کشت استاندارد باغبانی فراهم خواهند نمود.

بسته به مقیاس و اهداف پرورش دهنده ریز سبزیها را می توان به راحتی بر روی یک طاقچه گرم و آفتابی پرورش داد یا در یک سیستم مزرعه عمودی آب کشت با تکنولوژی بالا گنجانید. با این حال برای پرورش موفقیت آمیز ریزسبزی ها در تراکم های بالا همراه با حفظ کیفیت آنها، مهارت هایی لازم است. طیف وسیع گونه ها و محبوبیت آنها در بین مصرف کنندگان موجب شده تا ریز سبزیها به یک پیشنهاد تجاری فوق العاده برای تولیدکنندگانی که در پی گسترش مجموعه های هیدروپونیک خود هستند، بدل شود.

کدام نوع از ریزسبزی ها را می توانیم پرورش دهیم؟

چهار نوع اصلی از ریزسبزی ها وجود دارد که همه آنها را می توان به خوبی و راحتی در سیستم آب کشت پرورش داد. رشد آنها در شرایط بیرونی و در فضای سرپوشیده مشابه و خوب است، بنابراین نامزدهای خوبی برای یک مزرعه کانتینری هستند.

۱- ساقه ها و پیچک ها : در این دسته شاخه های نخود ، آفتابگردان و ذرت را خواهید یافت. این نوع از ریز سبزی ها اغلب مورد استفاده قرار می گیرند اما طعم آنها تا حدی ملایم است که بر طعم هیچ غذایی غلبه نمی کند، بلکه مکمل آن طعم است.

۲- ریز سبزی های تند : دسته دوم ریز سبزی ها گیاهانی را شامل می شود که طعم و مزه آنها بسیار زیاد است. این ریز سبزی ها طعمی تند ترد و فلفلی دارند که اکثر مردم آن را دوست دارند یا از آن متنفرند. ریزسبزی ها این دسته شامل شاهی ، شابانک ، تربچه و خردل هستند.

3- گیاهان میکرو : به طور معمول این ریز سبزی ها را می توان برای تزئین غذا استفاده کرد اما با توجه به طعم های خاص شناخته شده شان استفاده از آنها می تواند ابعاد جدیدی را به غذا اضافه کند. این دسته شامل جعفری ، رازیانه ، گل داوودی خوراکی ، گشنیز ، ریحان ، ترشک فرانسوی ، نعناع ، شوید ، پیازچه ، پیاز و شیشو پریل است.

۴- ریزسبزی های ترد : احتمالاً این دسته از ریزسبزی ها متنوع ترین دسته هستند که بکه طیف گسترده ای از طعم ها را دارند. کلم قرمز ، کلم بروکلی ، اسفناج ، ذرت سالادی ، کاسنی سالادی ، کاسنی دشتی ، کرفس ، هویج و کاهو ، به همراه تاتسوی ، میزونا ، آمارانت ، چغندر برگی و کلم پیچ جزئی از دسته سبزی های لطیف هستند.

بهترین ریز سبزی ها برای پرورش به صورت هیدروپونیک برای مبتدیان

اگر در کشت ریز سبزی ها به روش هیدروپونیک تازه کار هستید، ممکن است بخواهید با یک یا چند مورد از این ریزسبزی ها مناسب برای مبتدی ها کار خود را شروع کنید. همه آنها توده های متراکم و یکنواختی تولید می کنند که برداشت آنها به همان اندازه آسان است.

اگر آنها را به طور خاص در این ترکیب رشد دهید در نهایت یک باغ و زیبا و مملو از رنگ ها و اشکال مختلف همچنین یک بشقاب غذای دلپذیر با طیف وسیعی از طعم ها و بافت ها خواهید داشت.

ریحان : ترکیبی رنگارنگ از برگ های بنفش رنگارنگ و سبز تزئینی با ملایمت و متمایز.

خردل : ملایم اما به طور مشخص خردلی. لپه های بنفش تیره با سبز روشن تضاد دارند.

تربچه : این سبزی یکی از ریزسبزی های با رشد سریع است. ساقه های سرحال و قرمز تیره تربچه ها بزرگ هستند و به مخلوط ریزسبزی ها وزن و حجم می دهند.

شاهی : طعم فلفل تند. برگ های سه لوب فانتزی. انتخاب عالی با رشد سریع برای پرورش دهندگان با هر سطحی از توانایی.

گشنیز : برگ های دارای زوائد و تزئینات. رایحه تمیز و تازه، طعم تیز و نافذ. با مونوژرم شروع کنید، زیرا جوانه زدن آن راحت تر است و پوسته بذر خود را راحت تر از گشنیز کامل از دست میدهد.

چرا سیستم های آب کشت را برای پرورش ریز سبزیها انتخاب کنیم؟

بسیاری از مزایای کشت ریزسبزی ها به روش آب کشت مانند سایر گیاهان است. با این حال، برخی از مزایای خاص برای ریزسبزی ها نیز وجود دارد.

مصرف آب کمتر : در سیستم های آب کشت از آب مجددا استفاده می شود. این به آن معناست که میتوان مصرف را تا ۲۰ برابر کمتر از سیستم های سنتی مبتنی بر خاک کاهش داد.

قابلیت رشد در هر مکان : بر خلاف یک مزرعه بر پایه، خاک که در فضای باز و در مزرعه به بهترین وجه مدیریت می شود، یک سیستم هیدروپونیک را می توان در طیف وسیعی از محیط ها (زیر زمین، گاراژ، پشت بام یا حتی داخل یک کانتینر) راه اندازی کرد. این امر نه تنها انعطاف پذیری بیشتری در اختیار قرار میدهد، بلکه این امکان را فراهم میکند که به جایی که فصل، ریز سبزی ها را در تمام طول سال پرورش داد.

کنترل بیشتر : پرورش آب کشت نه امکان کنترل دقیق میزان دریافت هر نوع ماده مغذی را فراهم میکند، بلکه در صورت پرورش در فضای سرپوشیده کنترل کامل عوامل محیطی مانند دما pH آب و موارد دیگر را نیز ممکن می کند. با توجه به این دقت، پرورش هیدروپونیک را میتوان برای ارائه بهترین کود، pH و تعادل دما برای رشد هر نوع ریز سبزی تنظیم کرد.

بدون کمپوست : در صورت استفاده از کشت سنتی، کمپوست کردن بهترین کاری است که میتوان برای سلامت و حاصلخیزی خاک انجام داد. با این حال، کمپوست کردن فضا را اشغال میکند و به زمان نیاز دارد. همچنین در صورت ریختن میتواند منجر به آشفتگی های ناخوشایند شود. سیستم های آب کشت نیازی به کمپوست ندارند، بنابراین از این مشکل بدون زحمت جلوگیری می شود.

عدم وجود بیماری های ناشی از خاک : بیشتر بیماری هایی که محصولات کشاورزی را مبتلا می کنند از طریق خاک منتقل می شوند. وقتی خاک از سیستم کشاورزی حذف شود بیماری ها انتقال یافته از خاک که میتوانند عملکرد گیاه را با مشکل مواجه کنند نیز حذف خواهند شد.

عملکرد بهتر : گیاهان آب کشت میتوانند در تمام طول سال رشد کنند. میتوان آنها را به صورت عمودی روی هم قرار داد تا متراژ مربع را به سمت بالا به حداکثر رساند و می توانند نسبت به جایگزین های مبتنی خاک نزدیکتر به هم کاشته شوند زیرا ریشه های آنها نیازی به گسترش زیاد در جستجوی مواد مغذی ندارند. این سه عامل روی هم به این معنی است که میانگین عملکرد سالانه در هکتار مزرعه هیدروپونیک می تواند چندین برابر بیشتر از عملکرد مزرعه سنتی بر پایه خاک باشد. علاوه بر این برخی از ریز سبزیها مانند جوانه گندم ، کلم پیچ و کلم قمری در سیستم های هیدروپونیک بهتر عمل می کنند.

جلوگیری از ورود خاک به غذا : پرورش ریز سبزیها به سرعت کاشت و تراکم بوته بالایی نیاز دارد. هنگام رشد در خاک این میتواند منجر به باقی ماندن ذرات کوچک بستر در گیاه شود. ریز سبزی ها معمولا پس از برداشت شسته نمی شوند و بنابراین ممکن است دانه های خاک در غذا باقی بمانند و این خطر باقی ماندن شن های خش خش کننده را برای خورنده ایجاد میکند. پرورش ریز سبزی ها به صورت آب کشت به طور مؤثری این مشکل را رفع میکند.

راه اندازی یک سیستم پرورش ریز سبزی ها به صورت هیدروپونیک

بسته به توانایی ها اهداف شما، ریزسبزی ها را میتوان در سیستم هایی با پیچیدگی های مختلف پرورش داد. هر چیزی از یک سینی آشپزخانه معمولی صاف و دستی گرفته تا یک سیستم پیچیده هواکشت (aeroponic) یا فیلم مواد مغذی با محیط های کنترل شده با دقت که به صورت عمودی در کانتینرهایی که با فناوری پیشرفته مدیریت می شوند چیده شده اند.

انتخاب بذرها

همیشه با بذرهایی شروع کنید که به طور خاص برای پرورش ریز سبزی ها توسعه یافته اند. این بذرها دارای درصد کمی از مواد غیر گیاهی هستند و با قارچکش ها یا سایر مواد شیمیایی تیمار نمی شوند. این نکته به ویژه در صورتی که قصد دارید ریز سبزی های ذرت ، نخود یا اسفناج را پرورش دهید (محصولاتی که دانه های آنها معمولا با قارچ کش اسپری می شود) بسیار مهم است.

بهتر است ریزسبزی های آب کشت روی یک حصیر نازک یا پد مویین که دانه را در جای خود نگه می دارد و مقداری رطوبت را برای جوانه زدن حفظ میکند تولید شوند. حتی میتوان از حوله ،کاغذی ورقه پشم شیشه یا کرباس یا حتی پارچه نازک آشپزخانه استفاده کرد. از همه اینها میتوان برای رشد ارزان یک محصول تمیز و با کیفیت بالا استفاده کرد.

برخی از گونه های ریزسبزیها دارای دانه هایی هستند که لعاب آور هستند، به این معنی که دانه پس از خیس شدن یک لایه ضخیم و ژلاتین مانند تشکیل میدهد که رطوبت را در خود نگه می دارد. شاهی و ریحان نمونه هایی از دانه های لعاب آور هستند که قبل از کاشت نیازی به خیساندن آنها نیست.

جوانه زنی و کاشت

بذرهای ریزدانه های سبز به محض جوانه زدن به نور و مواد مغذی نیاز دارند تا محصولی با بالاترین کیفیت تولید کنند. لامپ های تکثیر در این مرحله و تا زمانی که گرمای زیادی را آزاد نکنند عالی هستند. زیرا گرمای آزاد شده توسط آنها میتواند به شاخ و برگ حساس آسیب برساند. هنگامی که برگهای نهال (لپه ها) نمایان شد، گیاه جوان شروع به فتوسنتز میکند و مواد مغذی توسط سیستم ریشه جذب می شود.

کوددهی

معمولا برای تولید ریز سبزی ها فرمول غذایی گیاهچه با هدف عمومی کافی است. استفاده از محلول غذایی با یک دوره زهکشی همراه با سطح رشد که رطوبت کافی را در اطراف ریشه ها در فاصله بین آبیاری نگه میدارد، لازم است.

مشکلات رایج در پرورش ریزسبزی ها و نحوه حل آنها

در حالی که سیستم های هیدروپونیک برای کاهش چندین بیماری سنتی گریبانگیر محصولات خاکی توسعه داده شده اند، با این حال با مشکلات خاص خود روبرو هستند. یکی از مشکلاتی که ریزسبزی ها با آن مواجهند پوسیدگی و بیماریهای مربوط به آبیاری زیاد یا رطوبت زیاد است. رشد باکتریها و قارچ ها را روی گیاهان و اطراف آنها در محیطی که در آن آب یا رطوبت بیش از حد وجود دارد، تشدید می شود. حل این مشکل ساده است. برای مثال ایجاد مقداری حرکت آرام هوا با استفاده از فن های قابل حمل میتواند تا حد زیادی رطوبت راکد در هوا را از بین ببرد.

مسئله دیگری که اغلب ریزسبزی ها با آن روبرو هستند این است که ممکن است بیش از حد بلند شوند و به سمت پایین خم شوند. این یک مشکل است زیرا برداشت آن ها را دشوار می کند. ساده ترین راه حل رعایت زمان بندی است به نحوی که محصولات با نزدیک شدن به ارتفاع ایده آل برداشت شوند. از طرف دیگر باید از بذرهایی استفاده شود که برای ارتفاع کمتر اصلاح شده باشند.

جمع بندی :

پرورش ریز سبزی ها به صورت هیدروپونیک راهی معقول پایدار و بالقوه سودآور برای کشت این گیاهان است. روش آب کشت مزایای زیادی دارد که روشهای سنتی مبتنی بر خاک نمی توانند از آنها سود ببرند. همچنین آنها به اندازه کافی همه کاره هستند که هم در سیستم های کم هزینه و کم ورودی مانند مخزن روی طاقچه آشپزخانه و هم در محیط های مزرعه آب کشت شهری با فناوری پیشرفته و کاملاً تجاری به خوبی رشد کنند.

کشت ریز سبزی ها در یک مزرعه سرپوشیده و عمودی به عنوان مثال در یک کانتینر میتواند مزایای زیادی را برای جوامع محلی هم از نظر امنیت غذایی و هم از نظر دسترسی به غذاهای با کیفیت بالا و با تراکم مواد مغذی بالا ایجاد کند. اگر بخواهیم نیازهای کالری رو به رشد جمعیت رو به رشد جهانی را تا سال ۲۰۵۰ برآورده کنیم کشاورزی هیدروپونیک ریز سبزیها در فضای سرپوشیده همراه با سایر گیاهان باید مورد توجه جدی قرار گیرد، به ویژه در شهرهای داخلی که محدودیت های غذایی بیداد میکنند و غذای سالم با بهایی بسیار بالا و خارج از توان بسیاری از ساکنان محلی به فروش میرسد.

نویسندگان: الهام آذرپژوه و فریبا اکبری

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره کاشت انواع سبزیجات مجموعه آموزشی کاشت سبزیجات را از دست ندهید.

نوشته قبلی

آشنایی با نژاد بز مرخز

نوشته بعدی

شناخت، نگرانی ها و روش های کنترل صید ضمنی